İş Kültürü

Ülke ve Kültürü Hakkında Genel Bilgi

Japonya’nın Türk ürünleri için uygun bir pazar olmasının yanı sıra, Türkiye'de yatırım yapma ve Türk şirketleri ile uygun iş birliği yapma konusu da Japon firmaların ilgilerini çekebilmektedir. Japonya ile Türkiye’nin geçmiş iyi ilişkilerinin bu alanda etkisi görülmektedir.

Ancak, Japon firmaları ile ticaret ve iş birliği hususunda harekete geçecek firmalarımızın, çok hazırlıklı olmaları, ne yapmak istediklerini iyi belirlemeleri, uzun vadeli düşünmeleri, Japon firmalarının çok detaylı bilgiler isteyeceklerini bilerek kendi işleri ve şirketleri ile ilgili iyi bir altyapılarının olması ve uzun vadeli bir iş birliği yaklaşımı ile hareket etmeleri gerekmektedir. Bu noktada iş ilişkilerinin uzun vadeli değerlendirilmesi kilit bir husus olup, hızlı girişimlere ve kısa vadeli sonuçlar beklenmesine çok sıcak bakmazlar.

 

Kurumsal Kültür

İlgili birimlerle yapılan istişarelere bağlı olarak Japonlarla işe başlama sürecinin göreceli olarak biraz uzun sürebileceği, bazen birkaç yıl alabileceği akılda tutulmalıdır. Olumlu temas kurulan ya da ticarete başlanan firmalarla düzenli ve periyodik ilişkiler ve ziyaretlerin yapılması önem taşımaktadır. Karar verme süreci uzun sürse de alınan kararlar hızlı bir şekilde uygulamaya geçirilmekte ve iş bağlantıları uzun vadeli kurgulanmaktadır.

Güven unsuru ön planda olmakla birlikte; ihraç malının fiyatı, standardı, Japon tüketicilerin beğenisine uygun tasarım ve kalitede üretilmiş olması, zamanında ve talep edilen miktarlarda teslimat önem taşımaktadır. Sözleşme koşullarına birebir uygun olmayan ürünlere rastlanması halinde ticari bağlantılar olumsuz yönde etkilenebilmektedir.

Yine güven unsuruna bağlı olarak Japon ithalatçılar, yazışmalar yoluyla yapılan tekliflere genellikle ilgi göstermemektedir. Bu bakımdan yüz yüze ilişki kurulması, ülkeye gitmeden önce bazı temel kavramlara vakıf olunması, ürünlere ilişkin Japonca tanıtım materyali hazırlanması ile güvenilir ve Japonya’da saygın aracılar (acente, tercüman vb.) eşliğinde potansiyel alıcılarla temas kurulmasında fayda görülmektedir.

Uygun uluslararası fuarlara katılmak ve katılımda sürekliliği sağlamak önem taşımaktadır. Japon firmalar ve tüketiciler, alım kararı için ticarete konu malı görüp dokunmayı tercih etmektedir. Bu şekilde davranan, güven ve istikrara önem vererek, sabır gösteren ve sürekli tanıtım yapan firmalarımızın başarılı oldukları ve kalıcı ilişkiler tesis ettikleri gözlenmektedir.

Japonya’da oturma düzeni katılımcıların hiyerarşik konumlarına göre düzenlenir. Bu açıdan toplantıda size oturacağınız yerin gösterilmesini beklemeniz önemlidir.

Yine Japonya için kartvizit son derece önemlidir. Tanışma aşamasında en yüksek seviyedeki kişiden başlanarak kart değişimi yapılır. Kart değişimi için kişiler birbirlerinin yanına karşılıklı olarak dururlar. Kart iki elle uzatılır ve yine iki elle alınır. Alınan kartların toplantı boyunca, en önemli kişinin kartı en üstte olacak şekilde masanın üzerinde tutulması önemli bir görgü kuralıdır. Kartlar cebe, cüzdana, çantaya vb. atılmamalı, üzerine not alınmamalı, uygun bir biçimde kartvizitliğe yerleştirilmelidir.

Son olarak Japonların genel olarak açıkça hayır demekten kaçındıklarını hatırlamak önemlidir. Konuyu değerlendireceklerine ilişkin ifadelerin olumsuz bir cevap yerine sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Benzer şekilde evet cevabı da her zaman işin tam bir onaylama içermeyebilir. Bu bağlamda, toplantıya katılan iş insanlarımızın da doğrudan hayır demeyi tercih etmemeleri uygun olabilecektir. Bunun yerine bunu gerçekleştirmenin zor olabileceği gibi ifadeler uygun olabilecektir.

 

Tanışma & Selamlaşma

İş insanları kartvizitliklerini genellikle yanlarında taşımakta ve ilk tanışmalarda kartvizit (meishi) değişimi yapılmaktadır. Kartvizitlerin bir yüzünün İngilizce diğer bir yüzünün ise Japonca bastırılması daha uygun görülmektedir. Japon iş insanları kartvizitlere önem vermekte ve alınan kartvizitin önce okunması, bir süre elde veya masa üstünde tutulması daha sonra kartvizitliğe kaldırılması yanlış anlaşılmaları önleyebilecektir.

Görüşme taleplerinin makul bir süre öncesinde iletilmesi, toplantı hazırlıkları için yeterli sürenin sağlanması bakımından önemlidir. Görüşme yerine geç kalmayacak şekilde mümkünse başlama saatinden beş-on dakika önce gelinmesi beklenmektedir. Toplantı sonunda uzlaşılan konular ve alınan kararlar var ise en kısa sürede yazılı olarak teyit edilmesi yararlı olacaktır. Sözleşme gibi resmi belgelerde ise imza yerine kişisel mühürler (inkan) daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

Japonya’da selamlaşma geleneksel olarak öne eğilerek gerçekleştirilir. Eğilme saygının bir göstergesi olarak kabul edilmekte olup, muhatabınız olan kişinin selamına onunla benzer şekilde eğilerek karşılık vermeniz uygun olacaktır. Yine el sıkışma da Japonya’da uygun bir selamlaşma biçimi olarak kabul görmektedir.

Vücut Dili

Japonlar doğrudan göz temasına alışık olmayıp, uzun bakışmalar ortamda rahatsız bir hava oluşmasına neden olabileceğinden kaçınmak uygun olacaktır.

Bunun yanı sıra toplantılarda karşı tarafı dinlediğinizi ve onayladığınızı gerek vücut dilinizle, örneğin başınızla onaylayarak gerekse onaylayıcı ifadelerle desteklemek uygun olacaktır. Bu Japonların sıklıkla yaptığı bir davranış biçimi olmakla birlikte, bu jest ve mimikler muhatabınızın ifadelerinizi kesinlikle onayladığı ve teklifinizi kabul ettiği anlamı taşımamaktadır.

 

Sofra Adabı

İş yemeklerinde de genel olarak sofra adabına uymak önemlidir. Özellikle yemek çubuklarını uygun olmayan şekilde kullanmak, onlarla oynamak, birilerini veya bir eşyayı göstermek, çubukları yemeğe saplamak uygunsuz davranışlar olarak kabul edilir.

 

Hediye

Hediyeleşme de Japonlar için oldukça önemli olan hususlardan biridir. Hediye kadar paketi de önem verilen unsurlardan biridir. Hediye alırken ve verirken iki elinizle tutmanız ve nazikçe eğilmeniz hoş bir tavır olacaktır.

 

Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar

Japonya’nın resmi dili Japoncadır. Japonca gramer kuralları Türkçeye yakın olmakla birlikte; yazım dili, hece sistemine göre belirlenen iki alfabe ile kanji adı verilen ve günlük hayatta iki bin civarında (sözlükte 10.000’in üzerinde)  kullanılan Çin karakterlerinden oluşmakta ve bu açıdan farklılık göstermektedir.

İş insanlarının Japonca yapılan iş görüşmelerinde genellikle daha rahat hissettikleri gözlenmektedir. Japonca dışında iş çevrelerinde yaygın yabancı dil olarak İngilizce kullanılmaktadır. Beraber çalışılan Japon acente veya temsilci olmaması halinde görüşmelerde Japonca-Türkçe veya Japonca-İngilizce tercüman bulundurulması faydalı olacaktır.

Şehir merkezlerinde yol işaretleri ve tabelalarda Latin alfabesine sıkça yer verilmekte, temel ihtiyaçlara erişim için İngilizce yeterli olmaktadır. Bununla birlikte, şehir merkezi dışına çıkıldığında veya kırsal kesimde özellikle restoran tabela ve menülerinde halen sadece Japonca kullanılmaktadır.