İş Kültürü

Ülke ve Kültürü Hakkında Genel Bilgi

Romanya nüfusunun büyük çoğunluğunu Romenler oluştururken, Macarlar, Roma, (Romilor), Türk-Tatar, Alman, Ukraynalı ve Ruslar önemli azınlıklardır.

Romenlerin büyük bir çoğunluğu Ortodoks’tur. Ortodoksluk mezhebinin Paskalya ve bazı dini bayramları Hristiyanlığın diğer mezheplerinden farklı tarihlerde kutlanmaktadır. Yapılacak ziyaretlerde resmi tatil günleri için bu hususun dikkate alınması önem arz etmektedir. Bunun dışında, Romanya’da Protestan, Katolik nüfus ve özellikle Köstence ve çevresinde yoğun olmak üzere, Müslümanlar da bulunmaktadır.

Ayrıca, ortak tarihimizin yaşayan unsurları konumunda olan ve büyük çoğunluğu Dobruca Bölgesinde yaşayan Türk-Tatar soydaşlarımız Türkiye ve Romanya arasında sağlam ve kalıcı bir dostluk köprüsü konumundadır. Romen makamlarının soydaşlarımıza yönelik olarak izlemekte olduğu kapsayıcı ve hoşgörülü tutum takdirle karşılanmaktadır.

 

Tanışma & Selamlaşma

Geleneksel olarak ataerkil bir yapıya sahip olan Romenler, yaş ve unvan ayrımı gözetebilmektedirler. Hitaplarda erkekler için “domnul” kadınlar için “Doamna” kullanırlar. İngilizce iletişimde Mr. Ms. Öneklerinin kullanılması uygun olacaktır. Ancak, ilişkilerdeki samimiyete bağlı olarak hiyerarşinin önemi de azalmaktadır.

Rumen halkı genellikle yabancılara karşı sıcakkanlıdır.

Pandemi nedeniyle halihazırda tanışma ve selamlaşma kuralları tüm dünyada olduğu gibi Romanya’da da değişmiş olmakla birlikte normal koşullarda Romanya’da selamlaşmada el sıkışmak suretiyle gerçekleştirilmektedir. Ayrıca erkeklerin bir kadın ile ilk tanışmalarında ve daha sonraki selamlaşmalarında el öpmeleri yaygın bir davranıştır. Kişisel konularını yeni tanıştıkları kimseler ile paylaşmamaya özen gösterirler. Büyük kentlerde komşuluk ilişkileri gelişmemiştir.

 

Vücut Dili

Sık kullanılan bir jest olmamakla birlikte, karşı tarafın uygun görülmeyen bir davranışta bulunması veya bir söz söylemesi halinde işaret parmağı ile yanağın gösterilmesi karşı tarafı uyarma anlamındadır.

 

Kurumsal Kültür

Dakikliğe prensip olarak önem verilmekle birlikte uygulamada pek dikkat edilmediği ve gecikmelerin mazur görüldüğü gözlemlenmektedir. Yine de zamanında gelmek ve ev sahibi ya da ağırlayan taraf iseniz zamanından önce orda bulunmak uygun olacaktır. İş toplantılarında ve sosyal ortamlarda kartvizit değişimi yaygındır. Romenler kartvizitlerinde önce soyadı ardından ilk isim kullanılabilmektedir. Önadın kısaltmaları da yakın çevre tarafından kullanılabilmektedir. İş dünyasında İngilizce yaygın olarak kullanılmakla birlikte, görüşme öncesinde Rumen tarafın İngilizce bilip bilmediğini teyit etmekte fayda bulunmaktadır. Mümkünse İngilizce Romence tercümanlar tercih edilmelidir.

Toplantı düzenleri resmi olmakla birlikte protokol kuralları konusunda çok aşırı hassas davranmadıkları gözlemlenmektedir. Karar verme aşamasında genellikle ikili ve yüz yüze görüşmeleri tercih ederler. İş ilişkilerinde özgüven önemli bir etken olmakla beraber, üstten bakan, ısrarcı tavırlar olumsuz sonuçlara neden olabilmekte ve muhatapların ya bürokratik süreçleri dayatmaları ya da ilişkiyi kesmeleri ile sonuçlanabilir.

Kendilerine zaman ayırmaya özel hayatlarına önem verirler, mesai saatleri dışında iş ile ilgili olarak rahatsız edilmekten hoşlanmazlar hatta hafta sonlarında iş ile ilgili telefonunuza yanıt vermemeleri oldukça olasıdır.

Sofra Adabı

Yemeklerde çorba/ soğuk aperatif tabağı, ara sıcak, ana yemek ve tatlı sırayla servis edilmektedir. Tatlı servisinde “çatal” yerine “çay kaşığı” ile verilmektedir, “tatlı çatalı” kullanılmamaktadır. Sarma, çorba, salata kelimeleri Romanya’da da aynı anlamda kullanılmaktadır. Rumen halkı Türk mutfağını çok sever ve Türk yemekleri hakkında bilgi sahibidirler. Yemek ve içecekler ılık servis edilmektedir. Çorba, kahve gibi ürünlerin Türkiye’de alışılan standartlarda sıcak servis edilmesini sağlamak için ayrıca belirtmeniz gerekir. Davet veren kişi tarafından hesap ödenmesi yaygındır. Saygın restoranlarda en az %10 bahşiş verilmesi önem taşımaktadır. Evde davet verilmesi yaygın değildir.

 

Kıyafet

Şık giyinmeye çalışırlar. Renkli kıyafetler de tercih edilmektedir. Ayakkabıların temiz olmasına çok önem verirler. İş görüşmeleri için daha rahat kıyafetler giyebilirler. Erkekler genellikle, özel törenler ve resmi davetler dışında takım elbise kullanmamakla beraber, kadınlar akşam yemeklerinde de daha gösterişli kıyafetler giyebilmektedirler. Genel olarak, iş görüşmeleri ve iş yemeklerinde takım elbise ya da şık yarı-resmi kıyafetler giyilmesi yeterli olacaktır.

 

Hediye

Hediye vermek çok yaygın bir davranıştır. Hediye almaktan ve vermekten genel olarak çok hoşlanırlar. İsim günleri, bayramlar, doğum günlerinin kutlanması önemlidir. Tanışma ziyaretlerinde hediye verilmesi yaygındır. Tanışma ziyaretlerinde çok pahalı hediyelerden kaçınmak uygun olacaktır. Ziyaret edilecek kişi kadın ise çiçek hediye edilmesi yaygın olup buket içerisinde “tek” sayıda çiçek bulunmasına özen gösterilir, “çift” sayılı buketlerin cenaze çağrışımında bulunduğu değerlendirilir.

 

Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar

Romanya farklı unsurları bir arada barındıran çok kültürlü bir topluluk olarak değerlendirilebilir.

Etnik, dini, tarihsel ve siyasi konularda yorum yapmaktan kaçınılması/dikkatli davranılması yanlış anlamaların ortaya çıkmaması için önemlidir.

AB üyeliğinin de etkisiyle kurumsallaşma sürecini tamamlayan Romanya’da hâlihazırda ise genel olarak mevzuata dayalı bir işleyiş ve güven ortamı sağlanmış durumdadır.