Deri, Ayakkabı, Saraciye Sektör Analizi

Ayakkabı sektörü, farklı erkek, kadın ve çocuk ayakkabılarından snowboard (kayak) botları ve koruyucu ayakkabılar gibi daha özel ürünlere kadar çok çeşitli malzeme ve ürünleri kapsayan bir endüstridir. Deri ve deri mamulleri ise emeğin yoğun olduğu ve Türkiye’den birçok ülkeye ihracatın gerçekleştiği bir sektördür.

Deri ve deri mamulleri üretim endüstrisinin 2023 yılı büyüklüğü 390 milyar doları aşmıştır. Yıllık ortalama %4,8’lik bir oranla büyümesi öngörülen deri işleme ve üretim sektör büyüklüğünün 2032 yılında 598 milyar doları aşacağı tahminlenmektedir.

Küresel ayakkabı pazarının 2024 yılında 489,1 milyar dolar gelir elde etmesi ve 2024-2029 arasında yıllık ortalama %2,21 büyüme kaydetmesi öngörülmektedir. Pazar segmentleri arasında, en büyük pazar hacmine sahip segmentin 2024 yılı itibarıyla 185,1 milyar dolar ile botlar olduğu görülmektedir. 2024 yılı gelirlerine bakıldığında, Çin 118 milyar dolarlık gelir ile küresel pazarda lider konumdadır. Dünya genelinde toplam nüfus baz alındığında, 2024 yılında ayakkabı pazarında kişi başına gelirin 63,12 dolar olması beklenmektedir. Ayakkabı pazarındaki satış hacminin 2029 yılına kadar 14,7 milyar çift ayakkabıya ulaşacağı ve 2025 yılında pazar hacminde %0,9 büyüme gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ayrıca, ayakkabı pazarında kişi başına düşen ortalama satış hacminin 2024 yılında 1,84 çift olması öngörülmektedir. Ek olarak, 2024 yılı itibarıyla ayakkabı pazarındaki satışların %93’ünü lüks olmayan ürünler oluşturacaktır. Dünya genelinde sürdürülebilir ayakkabılara olan talep artmaya devam ederken, İtalya ve İspanya yenilikçi, çevre dostu malzemeler ve üretim yöntemleri ile öne çıkmaktadır.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Trend 1

Trend 1

Sürdürülebilirlik

Artan çevre bilinci tüketici davranışlarını etkilemektedir. Tüketicilerin %60’ı iklim değişikliği konusunda endişeli iken, %64’ü günlük eylemleri ile çevre üzerinde olumlu etki bırakmaya çalışmaktadır. Bu bağlamda şirketler geri dönüşümlü plastikler, gıda atıkları, meyveler ve bitkiler gibi yan ürünlerden tekstil ürünlerinin ve kaynak malzemelerinin geri dönüştürülmesine kadar birçok çevre dostu şekilde ayakkabı üretimi gerçekleştirmekte veya bu amaca yönelik çalışmalar yürütmektedir. Örneğin Allbirds şirketi merinos yünü, okaliptüs ağacı lifi ve şeker kamışı gibi yenilenebilir malzemelerden yapılmış rahat spor ayakkabılarıyla bilinmektedir. Bu marka aynı zamanda sürdürülebilir ayakkabı yapma taahhüdü sayesinde “B Corp” sertifikası almıştır. Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan “B Lab” tarafından yönetilen B Corp statüsü, bir şirketin doğrulanmış sosyal ve çevresel performans, şeffaflık ve yasal hesap verebilirliğin en yüksek standartlarını karşıladığını onaylamaktadır.

Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı 40 yılı aşkın süredir deri ve deri mamullerine yönelik çeşitli faaliyetler sürdürmektedir. Bu teşkilat ürün yelpazesi oluşturma, üretim yöntemlerinde ve ürün kalitesinde iyileştirme, verimliliği artırma ve işgücü ve yönetim becerilerini geliştirme konularında kuruluşlar ile yakın işbirliği içinde çeşitli yardımlar sağlamaktadır. Öte yandan teşkilatın deri işleme ve deri ürünleri imalatında oluşabilecek çevresel kirlilik kontrolü yönünden inisiyatifleri bulunmaktadır. Bu bağlamda eko-etiketleme kavramını tanıtmıştır.

Türk ayakkabı sektöründe modaya uygun koleksiyonlar hazırlanmaktadır. Ayakkabı sektöründe eğitim faaliyetlerine de önem verilmektedir. Sektördeki dernek ve kuruluşlar bir araya gelerek Türkiye Ayakkabı Sanayi Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nı (TASEV) kurmuşlardır.

Sektörün tasarım konusundaki nitelikli eleman açığını karşılamak için Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi bünyesinde iki yıllık “Ayakkabı Tasarım Bölümü” açılmıştır. Yine tasarım konusunda genç yetenekleri ortaya çıkarmak için her yıl çeşitli tasarım yarışmaları düzenlenmektedir.

Trend 2

Giyilebilir teknoloji ve e-ticaret

Sektör oyuncuları, tüketici hayatına olumlu etki bırakmak için teknoloji şirketleriyle birlikte çalışmakta, buna bağlı olarak gelecekte bu endüstrideki birçok üründe internet uygulamalarının kullanılması beklenmektedir. Örneğin 2016 yılında piyasaya sürülen ve kendi kendine bağlanabilme teknolojisini geliştiren ABD menşeli bir spor giyim ve ayakkabı üreticisi, tasarladığı akıllı basketbol ayakkabısı modeli ile bir basketbol maçı sırasında, sporcunun ayak formu ve kan akışını artırmak için ayakkabıyı gevşeterek ve ardından performans için tekrar sıkarak formu hızlı bir şekilde değiştirme yeteneğine sahip bir teknoloji geliştirmiştir. Bazı giyilebilir teknoloji bulunduran akıllı ayakkabı üreticileri ise içeriğinde birçok sensör barındıran modelleri ile sağlık takibi sağlayabilmektedir.

Dünya genelinde tüketiciler giderek daha fazla çevrimiçi alışveriş yapmaktadır. Tüketicilerin bu tercihinin nedenleri arasında ücretsiz gönderim ve en iyi fiyat garantileri yer almaktadır. Ayrıca, çeşitli markalardan alışveriş yapabildikleri ve istedikleri yerden sipariş verebildikleri için kanalın sağladığı rahatlık ve olumlu deneyim de e-ticaretteki bir diğer önemli etkendir. Markalar ve perakendeciler, son yıllarda e-ticaret varlıklarını güçlendirmiş ve çok kanallı perakende stratejilerine öncelik vermişlerdir. Birçok yeni girişim de internet perakendeciliği yoluyla pazara girmektedir.

Ayakkabı sektöründe kitlesel olarak kişiselleştirilmiş ürünler dikkat çeken bir diğer trenddir. Kitlesel kişiselleştirme, bireysel müşterilerin ihtiyaçlarını neredeyse seri üretim verimliliği ile karşılayan mal ve hizmetler sunmak için kullanılan teknolojiler ve sistemler olarak tanımlanmaktadır.

Dijital dönüşümden de yararlanarak perakendeciler, tüketicilerin hangi ürünleri istediklerini ve hangi aktivitelere en iyi yanıt vereceklerini daha iyi anlamak için müşteri verilerini toplamak ve analiz etmek üzere giderek daha fazla büyük veri ve makine öğrenimi kullanmaktadır. Bunun sonucu olarak tüketicilere kişiselleştirilmiş iletişim ve kampanyalar sağlanmaktadır.

Birçok üretici ve perakende şirketinin kişiselleştirme faaliyetleri ayakkabı sektörünü etkilemektedir. Örneğin İngiliz menşeli bir spor giyim ve ayakkabı üreticisi, tüketicilerin kendi ayakkabılarını tasarlaması için fırsat tanımakta ve ona uygun üretim gerçekleştirmektedir. Alman menşeli bir üretici ise spor bilim laboratuvarları aracılığıyla müşterilerinin biyomekanik verilerine dayanarak ayakkabı tasarlamakta ve bunları 3 boyutlu yazıcılar aracılığıyla üretmektedir.

Türkiye’de küresel eğilimlerle paralel olarak ayakkabı satışlarında e-ticaret kanalı güçlenmektedir. Ait olduğu ürün kategorisi olan giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörünün, e-ticarette toplam satışlardaki payı %6,92 olmuştur. Gerçekleşen e-ticaret satışlarının neredeyse dörtte üçü e-ticaret pazar yerlerinde gerçekleşirken, kalanı ise çoklu kanal perakendecilerinin sitelerinde gerçekleşmiştir.

Trend 3

Spor Ayakkabı Segmentinde Talep Artış Potansiyeli

Sağlıklı yaşamın faydalarına yönelik artan ilgi ve bilinçlenme, küresel e-ticaretin gelişimi ve tüketicilerin artan harcanabilir gelir düzeyleri, segmentin büyümesini destekleyen ana faktörlerdir. Hareketsiz yaşam tarzının yol açtığı sağlık sorunlarına yönelik kaygıların artması, spor ayakkabı talebini olumlu etkilemektedir. Bu durum, bireyleri hem iç hem de dış mekânlarda fiziksel aktivitelerde daha fazla yer almaya teşvik etmektedir.

Futbol, basketbol, tenis, badminton gibi spor dallarının yanı sıra koşu ve spor salonu aktiviteleri gibi fiziksel aktiviteler tüketiciler arasında yaygın hale gelmiştir. Örneğin, Sports England verilerine göre, 2021-2022 yılları arasında İngiltere’de yaklaşık 5.896,8 kişi koşuya, 4.842,6 kişi spor salonu aktivitelerine, ve 2.012,3 kişi ise futbol ve diğer fiziksel aktivitelere en az ayda iki kez katılım sağlamıştır. Bu sporlar belirli bir fiziksel kondisyon gerektirirken, faaliyet sırasında ayakları koruyup rahatlık sağlayan ayakkabılar gibi temel ekipmanları da zorunlu kılmaktadır. Bu faktörler, müşterilerin spora özel birden fazla ayakkabıya sahip olmasını teşvik ederek ayakkabı pazarındaki satışları artırmaktadır.

Ayrıca, Olimpiyatlar, Commonwealth Oyunları, Asya Oyunları, Kriket Dünya Kupası, Super Bowl ve FIFA Dünya Kupası gibi büyük küresel spor etkinliklerinin periyodik olarak düzenlenmesi, hem sporcular hem de sporcu olmayan bireyler arasında talebi artırmaktadır. Örneğin, Mart 2022’de Puma, Lega Serie A ile bir iş birliği yaparak Avrupa’daki tüm maçlar için resmi futbol ve spor kıyafetleri tedarikçisi olmuştur. Artan sağlık bilinciyle, yaşam tarzı kullanıcılarından gelen talep de spor ayakkabı segmentindeki yükselişi tetiklemektedir.