Deri, Ayakkabı, Saraciye Sektör Analizi

Ayakkabı sektörü, farklı erkek, kadın ve çocuk ayakkabılarından snowboard botları ve koruyucu ayakkabılar gibi daha özel ürünlere kadar çok çeşitli malzeme ve ürünleri kapsayan bir endüstridir. Deri ve deri mamülleri ise emeğin yoğun olduğu ve Türkiye’den birçok ülkeye ihracatın gerçekleştiği bir sektördür.

Deri ve deri mamülleri üretim endüstrisinin 2019 yılı büyüklüğü 97 milyar doları aşmıştır. Üretilen mamullerden lüks deri ürünleri olarak ayrışan alt sektörün perakendecilik büyüklüğü ise 37 milyar dolar seviyesindedir. Yıllık ortalama %6’ya yakın bir oranla büyümesi öngörülen deri işleme ve üretim sektör büyüklüğünün 2030 yılında 180 milyar doları aşması tahminlenmektedir. Bu büyümedeki en büyük etmenin gelişen moda farkındalığı olacağı öngörülmektedir.

Küresel ayakkabı pazarı 2014-2019 arasında benzer pazar büyüklüğü seviyelerinde kalarak önemli bir büyüme kaydetmemiştir. 2019 yılı pazar büyüklüğü 364 milyar dolardır. Ayakkabı sektöründeki en büyük pay, 180 milyar dolar ile kadın ayakkabılarında iken onu 133,7 milyar ile erkek ve 50,7 milyar ile çocuk ayakkabı pazarları takip etmektedir. 2024 projeksiyonlarına göre, ayakkabı pazarı büyüklüğünün önümüzdeki 5 yıl boyunca yıllık ortalama %5 büyüyerek 463 milyar dolara ulaşması beklenmektedir. Alt kırılımlar incelendiğinde ise 2024 yılına kadar kadın ayakkabı sektörünün yıllık ortalama %4,5, erkek ayakkabı sektörünün %5,1, çocuk ayakkabılarının ise %5,9 büyüyeceği öngörülmektedir.

Ayakkabı sektöründe bölgesel dinamikler incelendiğinde; %21 ile ABD lider konumda iken onu %17 ile Çin, %4 ile Almanya takip etmektedir. Geçmiş 5 yıllık büyümelerde Hindistan %10’un üzerinde büyüme kaydederek yedinci en büyük ayakkabı pazarı olmuştur. 2024 projeksiyonlarında yaklaşık %10 büyüyeceği öngörülen Hindistan ayakkabı pazarının 18 milyar doları aşması beklenmektedir.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Trend 1

Trend 1

Sürdürülebilirlik

Artan çevre bilinci tüketici davranışlarını etkilemektedir. Tüketicilerin %60’ı iklim değişikliği konusunda endişeli iken, %64’ü günlük eylemleri ile çevre üzerinde olumlu etki bırakmaya çalışmaktadır. Bu bağlamda şirketler geri dönüşümlü plastikler, gıda atıkları, meyveler ve bitkiler gibi yan ürünlerden tekstil ürünlerinin ve kaynak malzemelerinin geri dönüştürülmesine kadar birçok çevre dostu şekilde ayakkabı üretimi gerçekleştirmekte veya bu amaca yönelik çalışmalar yürütmektedir. Örneğin Allbirds şirketi merinos yünü, okaliptüs ağacı lifi ve şeker kamışı gibi yenilenebilir malzemelerden yapılmış rahat spor ayakkabılarıyla bilinmektedir. Bu marka aynı zamanda sürdürülebilir ayakkabı yapma taahhüdü sayesinde “B Corp” sertifikası almıştır. Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan “B Lab” tarafından yönetilen B Corp statüsü, bir şirketin doğrulanmış sosyal ve çevresel performans, şeffaflık ve yasal hesap verebilirliğin en yüksek standartlarını karşıladığını onaylamaktadır.

Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı 40 yılı aşkın süredir deri ve deri mamullerine yönelik çeşitli faaliyetler sürdürmektedir. Bu teşkilat ürün yelpazesi oluşturma, üretim yöntemlerinde ve ürün kalitesinde iyileştirme, verimliliği artırma ve işgücü ve yönetim becerilerini geliştirme konularında kuruluşlar ile yakın işbirliği içinde çeşitli yardımlar sağlamaktadır. Öte yandan teşkilatın deri işleme ve deri ürünleri imalatında oluşabilecek çevresel kirlilik kontrolü yönünden inisiyatifleri bulunmaktadır. Bu bağlamda eko-etiketleme kavramını tanıtmıştır.

Türk ayakkabı sektöründe modaya uygun koleksiyonlar hazırlanmaktadır. Ayakkabı sektöründe eğitim faaliyetlerine de önem verilmektedir. Sektördeki dernek ve kuruluşlar bir araya gelerek Türkiye Ayakkabı Sanayi Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nı (TASEV) kurmuşlardır.

Sektörün tasarım konusundaki nitelikli eleman açığını karşılamak için Ankara, Bolu Abant İzzet Baysal, Gaziantep, İstanbul, Konya Teknik Üniversitesi olmak üzere altı devlet, İstanbul Aydın Ünivesitesi olmak üzere bir vakıf üniversitesi bünyesinde ayakkabı tasarımı ve üretimi bölümü mevcuttur. Yine tasarım konusunda genç yetenekleri ortaya çıkarmak için her yıl çeşitli tasarım yarışmaları düzenlenmektedir. Bu yarışmalarda dereceye giren öğrenciler dünyanın en iyi tasarım okullarında eğitim almaya gönderilmektedir.Yine tasarım konusunda genç yetenekleri ortaya çıkarmak için her yıl çeşitli tasarım yarışmaları düzenlenmektedir.

Trend 2

Giyilebilir teknoloji ve e-ticaret

Sektör oyuncuları, tüketici hayatına olumlu etki bırakmak için teknoloji şirketleriyle birlikte çalışmakta, buna bağlı olarak gelecekte bu endüstrideki birçok üründe internet uygulamalarının kullanılması beklenmektedir. Örneğin 2016 yılında piyasaya sürülen ve kendi kendine bağlanabilme teknolojisini geliştiren ABD menşeli bir spor giyim ve ayakkabı üreticisi, tasarladığı akıllı basketbol ayakkabısı modeli ile bir basketbol maçı sırasında, sporcunun ayak formu ve kan akışını artırmak için ayakkabıyı gevşeterek ve ardından performans için tekrar sıkarak formu hızlı bir şekilde değiştirme yeteneğine sahip bir teknoloji geliştirmiştir. Bazı giyilebilir teknoloji bulunduran akıllı ayakkabı üreticileri ise içeriğinde birçok sensör barındıran modelleri ile sağlık takibi sağlayabilmektedir.

Dünya genelinde tüketiciler giderek daha fazla çevrimiçi alışveriş yapmaktadır. Tüketicilerin bu tercihinin nedenleri arasında ücretsiz gönderim ve en iyi fiyat garantileri yer almaktadır. Ayrıca, çeşitli markalardan alışveriş yapabildikleri ve istedikleri yerden sipariş verebildikleri için kanalın sağladığı rahatlık ve olumlu deneyim de e-ticaretteki bir diğer önemli etkendir. Markalar ve perakendeciler, son yıllarda e-ticaret varlıklarını güçlendirmiş ve çok kanallı perakende stratejilerine öncelik vermişlerdir. Birçok yeni girişim de internet perakendeciliği yoluyla pazara girmektedir.

Ayakkabı sektöründe kitlesel olarak kişiselleştirilmiş ürünler dikkat çeken bir diğer trenddir. Kitlesel kişiselleştirme, bireysel müşterilerin ihtiyaçlarını neredeyse seri üretim verimliliği ile karşılayan mal ve hizmetler sunmak için kullanılan teknolojiler ve sistemler olarak tanımlanmaktadır.

Dijital dönüşümden de yararlanarak perakendeciler, tüketicilerin hangi ürünleri istediklerini ve hangi aktivitelere en iyi yanıt vereceklerini daha iyi anlamak için müşteri verilerini toplamak ve analiz etmek üzere giderek daha fazla büyük veri ve makine öğrenimi kullanmaktadır. Bunun sonucu olarak tüketicilere kişiselleştirilmiş iletişim ve kampanyalar sağlanmaktadır.

Birçok üretici ve perakende şirketinin kişiselleştirme faaliyetleri ayakkabı sektörünü etkilemektedir. Örneğin İngiliz menşeli bir spor giyim ve ayakkabı üreticisi, tüketicilerin kendi ayakkabılarını tasarlaması için fırsat tanımakta ve ona uygun üretim gerçekleştirmektedir. Alman menşeli bir üretici ise spor bilim laboratuvarları aracılığıyla müşterilerinin biyomekanik verilerine dayanarak ayakkabı tasarlamakta ve bunları 3 boyutlu yazıcılar aracılığıyla üretmektedir.

Türkiye’de küresel eğilimlerle paralel olarak ayakkabı satışlarında e-ticaret kanalı güçlenmektedir. Euromonitor'e göre 2014 yılında e-ticaretin toplam ayakkabı satışları içerisindeki payı %2,7 iken 2019 yılında bu oran 3 kat artarak %7,9’a ulaşmıştır. İç pazardaki ayakkabı satışlarında 2014 yılında 130 milyon dolarlık bir e-ticaret hacmi bulunurken 2019 yılında 2,4 katına çıkarak yaklaşık 310 milyon dolara ulaşmıştır.

Trend 3

Deri ürünlerle ilgili talepteki değişimler

Deri ürünlerine yönelik talepte birçok değişken bulunmaktadır. Artan moda bilinci, sosyal medya kültürü, harcanabilir gelir seviyesindeki artış deri ürünlerine olan talebi belirlemektedir. Deri ürünlere olan ilgide, 35 bin doların üzerindeki kişi başına düşen milli geliri ile 11 bin 300 dolarlık dünya ortalamasının 3 katından daha zengin olan Avrupa dikkat çekmektedir. Dayanıklılık, estetik gibi özellikleri ile deri mamülleri özellikle Fransa ve İtalya gibi moda odaklı ülkelerin tercihi olmaktadır. Artan akıllı telefon ve tablet kullanımı ile kılıf ve çantalardaki deri kullanımı da artmaktadır.

Tüketicilerdeki artan çevre bilinci üreticilerin üretimde çevresel faktörleri değerlendirerek çevre dostu ürünler piyasaya sunmalarını sağlamaktadır. Deri ürünlerine yönelik artan talep doğrultusunda tabaklama maddelerin kullanımı da artmaktadır. Devletler, ekolojik dengesizliğe sebebiyet verebilen bu maddelere yönelik katı politikalar uygulamaktadır.

Ayakkabı ihracatı ürün grupları bazında incelendiğinde ise yüzü deri olan ayakkabılar 2019 yılında %45 ile en yüksek pay sahibi olmuştur. Geçtiğimiz yıla oranla bu ürün grubundaki ihracat hacmi %2,5 artmıştır. Dünyada, büyük ihracatçı ülkelerin ağırlıklı olarak deri ayakkabı ihraç ettikleri ve deri ayakkabı üretiminde uzmanlaşmış oldukları görülmektedir. Nitekim deri ayakkabı ihracatı toplam ihracatın %36’sını oluşturmaktadır. Bu bağlamda, önümüzdeki yıllarda da dünya ayakkabı pazarındaki rekabetin deri ayakkabı kategorisinde daha yoğun yaşanması beklenebilir.