Tarım ve Hayvancılık

2050 itibariyle dünya nüfusunun 9,7 milyara ulaşması beklenmektedir. Nüfustaki artış ile artması beklenen talebin, tarım sektöründeki eğilimleri de şekillendirmesi beklenmektedir. Dünya popülasyonundaki bu artış üretkenlik seviyesindeki artışı zorunlu kılacaktır. Dünya nüfusuna yetecek besinin sağlanması için 2050 yılına kadar mevcut üretimin 1,6 katına çıkması gerekmektedir. 

Günümüzde dünya nüfusunun ancak %50’si kentlerde yaşarken, 25 yıl içinde şehirleşme oranının yarı yarıya artarak, insanların %75’inin kentlerde yaşayacağı öngörülmektedir. Kentlerdeki nüfus artışı ile birlikte oluşacak mega şehirlerin (20 milyon üzeri nüfusa sahip) sayısı da artacaktır.

Talep tarafının artışının yanında arz tarafı da arazi ve çiftçilik giderleri nedeniyle sıkıntılar yaşamaktadır. 2030 yılında tarım için çok önemli olan su arzının talebin %40’ını karşılamakta yetersiz kalacağı, artan enerji ve besin maliyetleri nedeniyle de kar marjlarının şimdiden düşmeye başladığı bilinmektedir. Ekilebilir arazilerin 4’te 1’i bozulmuş durumdadır ve buralarda tekrar üretime geçilebilmesi için restorasyona ihtiyaç vardır. Bunun yanı sıra küresel ısınma ve sosyal baskılar nedeniyle tarımda maliyetler artmaktadır.

Gerek nüfus gerekse de kentleşme seviyesindeki bu artış, tarım ürünlerinin arzını önemli ölçüde etkileyecektir. Artan maliyetler ile birlikte bu talebin karşılanabilmesi, verimlilik ihtiyacını vurgulamaktadır. 

Tarımda sürdürülebilir büyüme; birçok az gelişmiş ülke için yoksulluktan çıkış, refah artışı ve insani gelişme için en belirleyici faktör olacaktır. Büyüme ve refah artışını uzun vadede mümkün kılan ise verimlilik artışlarıdır. Verimlilik sayesinde artan katma değer, yüksek kârlılık olarak sermayedarlara, yüksek ücretler olarak çalışanlara ve düşük fiyatlar olarak tüketicilere geri dönmektedir.  

Türkiye’de kentleşme oranı 1950’lerden bu yana artmaktadır; 2021 yılında il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı %93,2 olarak ölçülmüştür. Türkiye’de toplam nüfusun ise 2025’e kadar %7,2 artış ile 88 milyonu aşacağı beklenmektedir. 

İklim değişikliği; yağış rejiminde değişiklikler, fırtına, sel gibi doğal afetler veya kuraklık gibi birçok doğa olayını tetiklemektedir. Bu olumsuz etkiler tarımda verimlilik ve güven üzerinde önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Örneğin, polen taşıyıcılarının eksikliği sebebiyle verimdeki azalış gıdaya güveni de etkilemektedir. 

İklim değişikliğinin, emtia ürünlerdeki ani fiyat artışı riskine sebep olmasının yanı sıra piyasada da dalgalanma yaratması beklenmektedir. Gerçekleştirilen projeksiyonlara göre dünyadaki mevcut sıcaklığın daha da artması beklenmekte ve yağışlarda genel bir azalış trendi öngörülmektedir. Bu iki faktör üretimdeki verimliliği önemli ölçüde kısıtlamaktadır. İklim değişikliğinden en çok etkilenmesi beklenen coğrafya ise ekvator kuşağı ülkeleridir. 

Paris anlaşmasına göre 2100 yılına kadar dünya sıcaklığının 2 °C artması hedeflenirken mevcut gidişat ile bu hedefe ulaşılmasının güç olduğu ve sıcaklığın 2,7-3,7 °C artacağı öngörülmektedir. Talep artışı nedeniyle dünyadaki su talebinin 2030 yılına kadar %40 artması beklenmektedir. Bu talep hâlihazırdaki temiz ve güvenilir su arzının üstündedir. Tarıma elverişli alanların ise %50 oranında azalması ihtimali doğmaktadır. Bu azalışın ise potansiyel yiyecek kıtlığı ve gıda ile su arzında küresel dengesizlikler oluşturması ihtimal dâhilinde yer almaktadır.

Ülkemizin %65’ini içeren kurak ve yarı kurak alanların sürdürülebilir yönetimi, sürdürülebilir arazi kullanımı, arazi bozulumunun önlenmesi ve iklim değişikliğine uyum sağlanması için Ar-Ge projeleri yapılmaktadır. Bu projelerden bazıları kuraklık ve ekstrem şartlara dayanıklı türlerin tespiti ve adaptasyonu projesi, yarı kurak yetiştirme ortamında farklı toprak işleme metotlarında toprak nemi izlenmesi projesi, yarı kurak iklim bölgesinde farklı sulama seviyelerinde, iki biyogübre ve mikorizanın bazı gelir getirici türler üzerine etkisinin belirlenmesi projesidir.