Çin Halk Cumhuriyeti Ülke Analizi - Kolay İhracat Platformu

Nominal olarak dünyanın en büyük ikinci, satın alma gücü paritesi ile ise dünyanın en büyük ekonomisi konumunda olan Çin, hızla büyüyen bir iş ve tüketici pazarına sahiptir. 1978 yılında yaptığı ekonomik reformlar sayesinde günümüze kadar yılda ortalama %10’luk hızlı bir ekonomik büyüme sergileyerek dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı konumuna ulaşmıştır. Son yıllarda Başkan Xi Jingping’in uygulamaya koyduğu 14. Beş Yıllık Planı’nın ekonomik büyüme modelindeki çevresel sürdürülebilirlik, düşük karbon emisyonu ve enerji tüketimi, yüksek endüstriyel verimlilik ve iç talep odaklı değişime yönelmesi ile yavaşlayan büyüme hızına rağmen, halen dünyanın en hızlı gelişen tüketici pazarına sahiptir ve yabancı yatırımı ülkeye çekmedeki başarısını sürdürmektedir.

Doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülke olan Çin, sahibi olduğu 17 farklı maden ve mineral türünde, hidroelektrik güç potansiyelinde ve kömür rezervlerinde dünya lideri konumundadır. Uzay teknolojisi ve elektronik alanda kullanılan bazı nadir madenlerin de artan oranda üreticisidir.

Çin 1,42 milyarlık nüfusuyla dünyanın en kalabalık ikinci ülkesidir ve yüksek bir işgücü potansiyeline sahiptir. Dünya Bankası verilerine göre, kalabalık nüfusunun istihdam oranı 2023 yılında yaklaşık %63 olan Çin, dünyadaki birçok ülkeye kaliteli işgücü göçü vermektedir. Nüfus artış hızını kontrol altına almak için 2016 yılına kadar uyguladığı tek çocuk politikası sonucunda nüfus içerisinde yaşlıların gençlere oranı artmış, bu artış halen sürmektedir. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, 2023 yılındaki kişi başına düşen milli geliri 12.600 dolar olan Çin, gelişmiş ülkelerin bir hayli gerisindedir. 2023 yılında yıllık reel olarak %5,2 büyüyen Çin ekonomisinin, 2024 yılında %4,8 oranında büyüyeceği öngörülmektedir.

Ekonomist İstihbarat Birimi (EIU) verilerine göre, Çin ekonomisinde, emlak sektöründeki sürekli durgunluğun devam ettiği, yerel yönetimlerdeki borç yükünün ağırlaştığı, yüksek genç işsizliğin sürdüğü ve dezenflasyonist baskıların hissedildiği görülmektedir. Özel tüketimin büyümenin ana itici gücü olması beklenirken, ekonomik hedeflerin gerçekleştirilmesinde kamu yatırımlarına büyük ölçüde güvenilmeye devam edilecektir. Çin’in, ABD’nin etkisine karşı koymak amacıyla gelişmekte olan ekonomilerle diplomatik ilişkilerinin artırıldığı, ancak yurtdışındaki borç verme faaliyetlerinde daha temkinli bir yaklaşımın benimsendiği gözlemlenmektedir

Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) verilerine göre, Türkiye’nin Rusya’dan sonra en fazla ithalat yaptığı ikinci ülke konumunda olan Çin’den, 2023 yılında toplam 45 milyar dolarlık ithalat yapılmıştır. Diğer taraftan, Çin’e 2023 yılında 3,3 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. Karşılıklı ticaretimizin 48,8 milyar dolara yaklaştığı Çin ile ticari ortaklığımızın gelecek yıllarda da karşılıklı büyüyerek devam edeceği öngörülmektedir.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Anlaşmalar ve Vergiler

Türkiye ile Çin arasında serbest ticaret anlaşması bulunmasa da yürürlükte olan “Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması” ve “Çifte Vergilendirmeyi Önleme” anlaşmaları bulunmaktadır.

Çin'de üç kategoriye ayrılabilen on sekiz farklı vergi türü vardır. İlk kategoride KDV, Özel Tüketim Vergisi, Araç Satın Alma Vergisi ve Gümrük Vergisi dahil mal ve hizmet vergileri vardır. İkinci kategoride, İşletme Gelir Vergisi ve Bireysel Gelir Vergisi dahil olmak üzere gelir vergileri yer almaktadır. Üçüncü kategoride Arazi Takdir Vergisi, Emlak Vergisi, Şehir ve İlçe Arazi Kullanım Vergisi, Tarım Arazileri İşgal Vergisi, Tapu Vergisi, Kaynak Vergisi, Araç ve Gemi Vergisi, Damga Vergisi, Kentsel Bakım ve İnşaat Vergisi, Tütün Vergisi, Gemi Tonaj Vergisi ve Çevre Koruma Vergisi vardır.

Vergilerin oranları ve konusuna ilişkin tabloya ulaşmak için tıklayınız.

İthalata ilişkin olması nedeniyle KDV ve Tüketim Vergisine ilişkin olarak;

Genel mal ve hizmetler için KDV oranı %13 iken, gıda, tıbbi ekipman, kitap ve gazeteler (%6) gibi bazı mal türleri için indirimli KDV oranları mevcuttur. Ayrıca, belirli ürünlere uygulanan daha düşük KDV oranları da vardır; örneğin, elektrik %3 KDV oranına tabidir. Standart KDV oranlarına ek olarak, Çin'den yapılan ihracatlara ve KDV'den muaf bazı mal ve hizmetlere sıfır oranlı KDV uygulanmaktadır.

Çin'de vergiye tabi mal ve hizmet satışı yapan her işletme, yerel vergi otoritesine KDV için kayıt yaptırmalıdır. Vergi Oranları: Çin'deki standart KDV oranı %13'tür, ancak %9, %6 ve %3'lük indirimli oranlar da vardır.

Çin'in tüketim vergisi kapsamında vergilendirilen ithal ürünler arasında tütün veya alkol gibi sağlığa zararlı olanlar, mücevher ve kozmetik gibi lüks mallar ve binek otomobiller ve motosikletler ulaşıma yönelik araçlar yer almaktadır.

İthal mallar için tüketim vergisi oranı ülkeye getirilen ürünün türüne bağlı olarak değişmekte olup genel bir oran bulunmamaktadır.

Sigara için %30-50, alkollü içkiler için %5-25, otomobil için %3-10, kozmetik için %30, cilt ve saç bakım ürünleri için %17, benzin gibi akaryakıt türleri için litre başına 0.20-0.28 RMB olarak uygulanmaktadır. Vergi oranlarına ilişkin daha detaylı bilgiye ulaşmak için tıklayınız.

Çin’de uygulanan tarifeler Harmonize Sistem-HS koduna dayanmaktadır. Armonize kod sistemi Altılı GTIP alt pozisyon itibariyle evrensel nomenklatür ile aynı olup, ülkemiz ve AB tarafından ortak kullanılan sekizli GTIP’te ise farklılık göstermektedir. Ülkenin, ASEAN ve RCEP kapsamındaki bölgesel Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) da dahil, 24 STA’sı bulunmaktadır. Bunun dışındaki ülkeler için MFN (Most Favored Nation, en çok kayrılan ülke) diğeri de genel olmak üzere iki farklı tarife uygulanmaktadır. MFN tarifesi, içinde Türkiye’nin de bulunduğu Dünya Ticaret Örgütü üyesi ülkelere veya karşılıklı ikili anlaşması olan ülkelere, genel tarife ise diğer ülkelere uygulanmaktadır. HS kodlarına ait bilgiye ulaşmak için tıklayınız. Gümrük tarifelerine ulaşmak için tıklayınız.

Standartlar

Çin standartlarının hepsi uluslararası standartlarla uyumlu olmadığından ihraç edilecek sektör için geçerli olan yasaları, düzenlemeleri, standartları ve sertifika gereksinimlerini kontrol etmek önemlidir. Medikal ürünler, eczacılık ürünleri ve gıda gibi sektörler özel kayıt ve sertifikasyon gerektirir. Çin Halk Cumhuriyeti Standardizasyon İdaresi’nin sitesi ulaşmak için tıklayınız.

Tarım ve gıda ürünlerinin Çin’e ihracatı için gereken kayıt işlemlerine ilişkin kılavuza ulaşmak için tıklayınız.

Paketleme ve Etiketleme

ÇHC'de satılan tüm ürünler Çince dilinde etiketlendirilmelidir. Özellikle gıda ürünlerinde etiketleme çok büyük önem taşımaktadır.

Ürün bazında etiket ve ambalajda bulunması gereken bilgiler değişebilmekle birlikte, genel olarak; isim, spesifikasyon, net içerik ve üretim tarihi, içindekiler veya formülasyon tablosu, üretici adı, adresi ve iletişim bilgileri, raf ömrü, ürün standart(lar)ının kodu, depolama gereksinimleri, ulusal standartta kullanılan gıda katkı maddelerinin genel adı,üretim lisans numarası, yürürlükteki yasalar, yönetmelikler ve gıda güvenliği standartlarına uygun olarak belirtilmesi gereken diğer bilgiler şeklinde ifade edilmesi mümkündür.

Ambalaj ve etiketlemeye ilişkin yetkili kurum Piyasa Düzenleme İdaresi (SAMR)’dir. 2024 yılında etiketlerin boyutu, rengi gibi hususlarda düzenlemeler yapılmış olup ürünleri sevk etmeden önce ithalatçıdan ürünün türüne göre etiketleme standartlarının teyit edilmesi önem taşımaktadır.

Pazara Giriş Yolu

Çin, çok büyük bir ülke olması, uyguladığı çeşitli tarifeler ve vergiler ile zorlayıcı ve kompleks pazar yapısından ötürü, pazara girişten önce uzmanlardan tavsiye alınması önerilmektedir. En çok tercih edilen pazara giriş yolları:

Acenteler ve distribütörler: Anadili Çince olan ortaklar ile yerel varlık yaratmak, dil ve kültür farklılıkları ve Çin’de insan ilişkilerine verilen önem açısından avantaj yaratacaktır. Pazar büyüklüğü nedeniyle birden fazla acente veya distribütöre sahip olunması önerilmektedir.

Doğrudan yatırım: ÇHC’ye yatırım kararı alınmadan önce alternatif şehirlerin yerel yönetimleriyle görüşülmesi önem taşımaktadır. Yerel yönetimler yatırım çekme konusunda yarış halinde olduklarından sunacakları teşvikler farklılaşabilecektir.

Yapılacak yatırımların teknolojik transferine imkân verecek şekilde teknoloji geliştirme bölgelerinde konumlandırılması uygun olacaktır.

Yabancı Yatırımcılar için düzenlenen rehbere ulaşmak için tıklayınız.

E-Ticaret: Çin, 2023’te 1,8 trilyon ABD doları gelirle e-ticaret için en büyük pazardır ve ABD'nin önüne geçen Çin, bu alanda çok çeşitli fırsatlar sunmaktadır. 2024 yılında da 2 trilyon ABD doları gelirle yine zirvede yer alması beklenmektedir. 2024 yılında %10,3’lük bir artış beklenen Çin e-ticaret pazarı, 2024 yılında dünya genelindeki %10,1’lik büyüme oranına katkıda bulunmuştur. Tıpkı Çin'de olduğu gibi, küresel e-ticaret satışlarının da önümüzdeki yıllarda artması beklenmektedir. Yeni pazarlar ortaya çıktıkça, küresel büyüme önümüzdeki yıllarda da devam edecektir. Bu gelişme, büyüyen orta sınıfları ve gecikmeli çevrimdışı altyapılarıyla Doğu ve Güneydoğu Asya tarafından desteklenecektir. 2024 ile 2028 arasında yıllık %8,1 büyüme oranıyla Çin'in e-ticaret büyüklüğünün, 2028 yılında 2,8 trilyon ABD dolarına ulaşması beklenmektedir.

Çoğu küresel web tarayıcısı, arama motoru ve sosyal medya platformu ülkede yasak olduğundan Çin’in kendi çevrimiçi kanalları üzerinden işlem yapılması gerekmektedir. “Baidu” en çok kullanılan arama motoru (Çin’in Google’ı), Alibaba en çok kullanılan e-ticaret sitesi (Çin’in Amazon’u) ve “WeChat” (Çin’in Whatsapp’ı) en çok kullanılan haberleşme ve sosyal medya platformudur.