Etiyopya

Etiyopya

En büyük ithalatçı 2022
En büyük ithalatçı 2022
Çin Halk Cumhuriyeti 14.88Milyar
Dolar
En büyük ihracatçı 2022
En büyük ihracatçı 2022
ABD 1.00Milyar
Dolar
Türkiye’nin ithalatı
1.64 Milyar $
2019
112.00 Milyon $
2023
Türkiye’nin ihracatı
12.18 Milyar $
2019
263.90 Milyon $
2023

Genel Görünüm

Dünyanın 65. ve Afrika’nın 8. büyük ekonomisi olan Etiyopya’da, 1990’lı yılların başından itibaren serbest piyasa ekonomisine dayalı stratejiler izlenmeye başlanmış ve yapısal reformların uygulanmasına öncelik verilmiştir. Etiyopya, bulunduğu stratejik konum, sahip olduğu genç işgücü ve büyük bir pazar olması sayesinde, Afrika Kıtasının en dinamik ve en fazla doğrudan yabancı yatırım çeken ülkeleri arasındadır. Etiyopya, Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde 190 ülke arasında 159. sırada yer almaktadır.

Etiyopya tarıma dayalı bir ekonomiye sahiptir. Ülke milli gelirinin %43’ünü, ihracatının %90’ını, istihdamının %80’ini tarım sektöründen sağlamaktadır. Ancak ülkede tarıma elverişli alanların yalnızca %20’lik kısmı tarım amaçlı kullanılırken, bu alanlar çoğunlukla yağmur ile sulanmaktadır. Ülke büyük ölçüde zirai sulama yatırımlarına ihtiyaç duymaktadır ve tarımda makineleşme, gübre, ilaç ve sertifikalı tohum kullanma oranı düşüktür. Etiyopya’da tarımsal üretimde tahıllar, kahve, bakliyat, yağlı tohumlar, şeker kamışı, meyve ve sebze, kesme çiçek ve pamuk önemli yer tutan ürünlerdir. Etiyopya dünya bakla üretiminde 2. sırada, susam üretiminde 5. sırada, kahve üretiminde 6. sırada, bakliyat üretiminde ise 8. sırada yer almaktadır.

Etiyopya 99,7 milyonluk nüfusu ile Afrika’nın 2. en kalabalık ülkesi olmakla birlikte ülkede işgücüne katılım oranı %82, işsizlik oranı ise yalnızca %3,6’dır. Resmi para birimi Birr (ETB) olan Etiyopya’nın 2021 yılındaki GSYH büyüklüğü cari fiyatlarla 99,2 milyar dolardır. 

Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre Etiyopya ekonomisi, 2021 yılında yıllık reel olarak %6,3 oranında büyümüştür, ancak 2022 yılında bu büyümenin %3,8’e yavaşlayacağı öngörülmektedir.

Dünya Ticaret Merkezi (ITC) verilerine göre, Etiyopya 2021 yılında toplam 3 milyar dolarlık ihracat ve 15 milyar dolarlık ithalat yapmıştır. En yakın ticari ilişkilerini ABD, Almanya ve Somali ile kurarken en fazla ithalatı Çin’den yapmaktadır. Türkiye, 2021 yılında Etiyopya’ya 354,3 milyon dolarlık ihracat yaparken Etiyopya’dan 24,4 milyon dolarlık ithalat yapmıştır. 2021 yılındaki 378 milyon dolarlık ikili ticaret büyüklüğümüz ile Etiyopya, dış ticaretimizin sınırlı kaldığı bir ülke konumundadır.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Ticari Cazibe Faktörleri

İş yapma kolaylığındaki durumu-2022
1 / 5
Lojistik performansı-2022
0 / 5
Mal ve hizmet ithalatı büyüme (yıllık)-2022
13.26%
Vizesiz Geçiş
Mal ithalatı-2022
49.61 Milyar $
Bir iş kurmak için gereken süre-2022
32.0 gün
Enflasyon (yıllık)-2022
26.84%
Gayri safi yurtiçi hasıla-2022
126.78 Milyar $
GSYİH büyüme (yıllık)-2022
5.32%-2022
Kişi başına düşen brüt milli gelir, PPP (cari uluslararası dolar)-2022
2.80 Bin $
Mal ve hizmet ithalatı (%GSYİH)-2022
18.32%
Mal ihracatı-2022
9.25 Milyar $
Mal ve hizmet ihracatı büyüme (yıllık)-2022
18.95%
Hava Taşımacılığı, navlun (milyon ton-km)-2022
3.71 Bin
Konteynır Liman Trafiği (TEU: 20 fit eşdeğer birim)-2022
-
Tarımsal Katma Değer (% GSYİH)-2022
37.64%
Endüstriyel Katma Değer (% GSYİH)-2022
22.72%
Hizmet Katma Değer (% GSYİH)-2022
36.56%
Mal ve Hizmet İhracatı (%GSYİH)-2022
8.25%
Toplam Nüfus-2022
123.37 Milyon
Doğrudan Yabancı Yatırım, net girişler (% GSYİH)-2022
2.89%
Mal ticareti (% GSYİH)-2022
17.85%
Resmi döviz kuru (1 USD karşılığı yerel para birimi)-2022
51.76
Sevkiyat noktasından yükleme limanına ortlama teslim süresi-2022
60.0 gün
Teslim limanından alıcıya ortalama teslim süresi-2022
10.0 gün
Bu veriler worldbank ve comtrade veri kaynaklarından alınmıştır.

Dış Ticaret Deseni

Ülkenin İthalatı Ülkenin İhracatı
bilgilendirme-mesaji

Bu bölüm, daha iyi bir deneyim sunabilmek için tablet, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlardan erişim için optimize edilmiştir. Görüntüleme yapabilmek için farklı ekran çözünürlüğüne sahip bir cihaz kullanabilir veya tarayıcı pencerenizin boyutlarını değiştirebilirsiniz.

Ülkenin ithalat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ihracat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20182019202020212022

Ülkenin ihracat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ithalat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20182019202020212022
Yukarıdaki grafik Comtrade veri kaynağından ilgili ülkenin raporladığı veriler baz alınarak oluşturulmuştur. İlk on ülke içerisinde payı %1'den küçük olan ülkeler gösterilmemektedir.
GTİP kodunuzu girerek ürünün bu ülkedeki dış ticaret verilerini, rakip ülkelerin pazar payını, vergi oranlarını, ihracat koşullarını ve potansiyel ithalatçılarını görüntüleyebilirsiniz.

Sektörler ve Fırsatlar

Türkiye’nin Etiyopya’ya ihracatı son 5 yıl içerisinde stabil bir trend izlemektedir. İhracat büyüklüğünün en yüksek olduğu ürün grubu demir çelik sektörü son 5 yılda yıllık ortalama %7 oranında daralmıştır. Son 5 yılda yıllık ortalama %201 büyüme ile 65 milyon dolara ulaşan hava ve uzay araçları büyümenin en yüksek olduğu sektör olmuştur. Son 2 yılda silah ve mühimmatları ürünleri ihraç edilmeye başlanmış ve ikili ihracatımızda ilk 5 ürünün arasında 3. sırayı almaktadır. En çok ihracat yaptığımız ilk 5 üründen olan makine ve mekanik parçalar, elektrikli ürünler son 5 yılda yıllık ortalama sırasıyla %10 ve %7 oranında daralmışlardır. Balık ve kabuklu deniz mahsulleri son 5 yılda yıllık ortalama %140 büyüme kaydederek en yüksek büyüme oranına sahip ürün grubu olarak potansiyel taşımaktadır.

Dünya Bankası Etiyopya’ya hem hibe hem de kredi olarak çeşitli yardımlar yapmakta, hâlihazırda Etiyopya’da çok sayıda aktif proje uygulamaktadır. Bu projeler ile başta yol, su ve haberleşme olmak üzere altyapının geliştirilmesi ve iyileştirilmesi, yoksullukla mücadele, tarım sektörü ve özel sektörün geliştirilmesi, iş ortamının iyileştirmesi, rekabetin artırılması amaçlanmaktadır. Belirlenen projeler, Türk iş insanlarının bölgedeki operasyonları için fırsatlar yaratabilmektedir. 

 

Türkiye’nin Etiyopya’dan yaptığı ithalat son 5 yıl içerisinde yıllık ortalama %5 azalmıştır. Türkiye’nin en çok ithal ettiği ürün grubu son 5 yılda yıllık ortalama %7 küçülme kaydeden ve ithalat büyüklüğü 13,1 milyon dolar olan yağlı tohumlar ve meyveler olmuştur. En çok ithal edilen diğer ürün grupları ise kahve, baharat, kakao, pamuk, plastik ve mamulleri olmuştur.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Ticaret Müşavirinden Notlar

Ticaret Müşavirlerinin bulundukları ülkede sahadan edindikleri ve ihracatınızı doğrudan etkileyebilecek güncel gelişmeler ve mevzuat değişikliklerine ilişkin notlara bu bölümde ulaşabilirsiniz.

Ülkenin İthalat Potansiyeline Göre Ürünler

Potansiyele göre sektörler

{{sectorIndex+1 + index*6}} - {{sectorItem.sectorName}}

Sektör içinde potansiyeli en yüksek ürünler

Potansiyel, ilgili ülkede seçilen sektörde yer alan ürünlere duyulan ihtiyacın büyüklüğünün 1000’lik skala üzerinden gösterilmesidir.

Yapay zeka teknolojisi kullanan Akıllı İhracat Robotu, ihracatçıların geçmiş verilerinden ve farklı veri kaynaklarından elde ettiği yaklaşık 10 milyon satır veriyi anlık olarak işleyerek kişiye özel hedef pazar önerisi yapmaktadır. Seçeceğiniz hedef pazarlar için dış ticaret verileri, vergi oranları, ihracat koşulları, ithalatçı listeleri gibi ihracat yol haritanızı oluşturmanıza yardımcı olacak birçok bilgiyi görüntüleyebilirsiniz.
Robota Git

İkili Anlaşmalar

İki ülke arasında yapılan ticari anlaşmalar gerek vergiler gerekse gümrük uygulamaları bakımından ihracatta büyük önem taşımaktadır. Anlaşma metinlerine detay görüntüle butonunundan ulaşabilirsiniz.

Serbest Ticaret Anlaşması
Bölgesel Ticaret Anlaşması
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Tercihli Ticaret Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması

Ülkedeki Teknik Engeller

Ülkelerin farklı teknik düzenlemeleri, test ve belgelendirme işlemleri hakkında bilgi edinmek ve ihracat öncesi dönemde varsa teknik engellere yönelik önlem almak ihracatınızı geliştirmek için kritik öneme sahiptir. Aşağıda teknikengel.gov.tr adresi kaynak alınarak hazırlanan bilgileri görüntüleyebilirsiniz.

Ülkedeki yetkili kurum ve kuruluşlar ile iletişim bilgileri

Etiyopya her ne kadar en az gelişmiş ülkelerden biri olsa da, özellikle standartlar alanında yeni bir yapılanmaya gitmiş, Etiyopya Standartlar Ajansını tek yetkili kurum haline getirmiş, ayrıca Etiyopya Uygunluk Değerlendirme Şirketi, Etiyopya Akreditasyon Ofisi ve Etiyopya Ulusal Metroloji Enstitüsü bu alanda faaliyet gösteren ve hizmet veren diğer kurumlar olarak belirlenmiştir.

Ülkedeki ilgili mevzuat ve mevzuata ulaşılabilecek internet adresleri

Etiyopya, Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) üyesi olup, ISO standartlarını kabul etmektedir. Ayrıca mevzuatını ve standartlarını Avrupa standartları ile uyumlaştırmak için çalışmalar içerisindedir. Bu konuda Addis Ababa’daki Avrupa Birliği Komisyonu ile işbirliği içerisinde hareket etmekte, teknik ve eğitim desteği almaktadır.

Etiyopya düzenleme konusunda nispeten şeffaftır. Ancak uygulamalarda ülkenin genel durumu ve bürokratik yapısından dolayı şeffaflık mevcut değildir. İhracatçılarımız bu konularda bilgileri verilen kurumlarla ve ilgili Bakanlıktan gerekli bilgileri temin edebilirler.
- Bilim ve Teknoloji Bakanlığı
- Etiyopya Standartlar Ajansı: http://www.ethiostandards.org/
- Etiyopya Uygunluk Değerlendirme Şirketi: http://www.eca-e.com/index.php
- Etiyopya Milli Akreditasyon Ofisi: http://enao-eth.org/index.php
- Etiyopya Milli Akreditasyon Enstitüsü

Ülkeye ihracatta zorunlu belgeler
Zorunlu Belgeler ve Belgeleri Düzenleyen Kurumlar

Etiyopya’ya ihracatta gümrük idaresine ibraz edilmesi gereken belgeler şunlardır;
- Aşağıda belirtilen bilgileri içeren Proforma Fatura;
- Ürünün tipi
- Ürünün Miktarı
- Birim Fiyatı
- FOB Değeri
- Taşıma değeri mevcutsa
- Diğer masraflar
- Sigorta ödemeleri dövizle yapılması mümkün olmadığı için ithalatçının yerel olarak sigorta yaptırması gerekmektedir.

Ödemenin yapılması için İhracatçının temin etmesi gereken belgeler ise şunlardır;
- Son Fatura (bağlı olunan Ticaret veya Sanayi Odası tasdikli)
- Orijinal Yükleme Belgesi (bill of lading, airwaybill, truckway bill, railway manifest)
- Menşei Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
- Paketleme Listesi
- Kalite Belgesi

Etiyopya’daki ithalat prosedürü için gerekli standart işlemler şu şekilde gerçekleşmektedir:
1- İthalatçı veya Gümrük işlemlerini yapacak olan aracı firma Etiyopya Gümrük Server’ı üzerinden İthalat Deklarasyon Formunu (IDF) doldurarak ithalat yapma isteğini bildirir.

2- İthalatçı veya aracısı IDF ile birlikte destekleyici dokümanları Gümrük İdaresine sunar. Destekleyici dokümanların orijinal olması gerekmektedir. Bu dokümanlar;
          - Taşıma Dokümanı (Transportation Document)
          - Fatura (Invoice)
          - Banka İzni (Bank Permit)
          - Paketleme Listesi (List of Packing)
          - Menşe-i Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
          - Düzenleyici kurum ve kuruluşlardan ürünün muhteviyatına göre gerekli sertifika ve izinler
3- Gümrük İstasyonları ASYCUDA++ sisteminden bilgileri alırlar ve ürünün muhteviyatına göre yeşil, sarı ve kırmızı diye kategorilere ayırırlar, Yeşil en az riskli, sarı orta riskli ve kırmızı ise yüksek riskli ürün grubunu temsil etmektedir.

4- İnceleme ve kategorilere ayırma işlemini müteakip, Gümrük ithalatçıya değerleme sonucu ödemesi gereken gümrük ve eşdeğer vergileri içeren Değerleme Notu’nu verir.

5- İthalatçı bu değerleme notuna göre Banka aracılığı ile ödemesini yapar.

6- Gerekli vergilerin ödemesi yapıldıktan sonra, Gümrük Transit Bölümü ödemeleri kontrol eder ve transit iznin onaylayarak Cibuti gümrüğüne gönderir.

7- Gümrük Transit Yetkilisi paketleme listesi ve konşimentonun kopyalarını muhafaza eder, diğer dokümanları forwarding firmasına verir. Firma bu dokümanları mal ilgili gümrüğe gelene kadar muhafaza eder.

8- Forwarding firması mal Cibuti limanına geldiğinde, dokümanları Cibuti Gümrüğüne sunar. Cibuti Gümrüğü dispatch (Boşaltma) dokümanını forwarder firmasına verir.

9- Forwarder firması ithalat dokümanları ile birlikte dispatch dokümanını Cibuti sınırında yer alan Galafi’de bulunan Etiyopya Gümrüğü Transit Bölümüne sunar.

10- Yük yeşil sahaya girerse, boşaltılmadan veya depoya gönderilmeden direkt serbest bırakılır. Yükün yeşil sahaya girebilmesi için mührün hiçbir şekilde açılmamış olması, deklarasyon ile fiziksel kontrolde herhangi bir uyuşmazlığın olmaması, yükün elektronik ürünler ve yedek parçalar ihtiva etmemesi, homojen olması, ithalatçının sicilinin temiz olması gerekmektedir.

11- Sarı bölgeye gönderilen ürünler orta riskli ürünler olup, fiziksel incelemeye karar verilirse kırmızı hatta gönderilir. Fiziksel incelemeye gerek görülmezse, dokümanlar Vergi yeniden değerleme bölümüne gönderilerek deklare edilen ile gerçek  vergi  değerinin kontrolü talep edilir. Kontrol sonunda herhangi bire fark ortaya çıkmaz ise yük serbest bırakılır. Fark çıkarsa dokümanlar Gümrük İşlemleri Yeniden Değerleme Bölümüne gönderilir.

12- Kırmızı hatta giden yükler (homojen olmayan ürünler, elektronik ürünler, yedek parçalar, farklı ülkelerden gelen giyim eşyası, gümrükte kaydı olmayan şirketler veya tacir kişilerin ithalatı) tam anlamıyla denetime tabi tutulur.

13- Etiyopya’da bir malın gümrükten çekilmesi ortalama 13 gün sürmektedir. Bunun en önemli nedenlerinden biri Cibuti’deki beklemelerdir. Cibuti Perşembe yarım gün ve Cuma tatil olduğu için, Etiyopya Cumartesi ve Pazar tatil olduğu için haftada 3,5 gün sırf tatil dolayısıyla kaybedilmektedir. İthal malını Cibuti’den Etiyopya’ya getirecek kamyon ve tırlar yükleme için ortalama 4 gün beklemektedirler. Ayrıca yükü alan kamyon ve Tır’lar Cibuti’den Addisababa veya Mojo gümrüğüne gelene kadar 4 ayrı kontrol noktasından geçmekte ve buda zaman kaybına neden olmaktadır.

Zorunlu Belgelenmeye Tabi Ürünler

Etiyopya’ya yapılacak ihracatta zorunlu belgelendirmeye tabi ürün sayısı 121’dir. Öte yandan Etiyopya Standartlar Ajansı talep edilmesi halinde ürünlere ilişkin standartları ücreti karşılığında talep edenlere vermektedir. Etiyopya ISO, İngiliz, Avrupa Birliği ve ülkemiz standart belgelerini kabul etmektedir. İlaç ve sağlık gereçleri ithalatında ise ilaç ve sağlık gereçleri İlaç Yönetim ve Kontrol İdaresine ihracatta bulunacağı ilaç ve sağlık gereçlerini kayıt ettirip onay almalıdır. Ayrıca ağaç, ağaç ürünleri ve tohum ithalatını gerçek kişiler gerçekleştiremez, ancak Tarım Bakanlığının izin verdiği işletme ve firmalar bunu gerçekleştirebilir.

Diğer ülke belgelerinin kabulü


Ülkede ürün güvenliği denetimleri
Ülkede Ürünlerin Güvenliğinin Tespiti Amacıyla Kullanılan Sistemler ve Sorumlu Kuruluşlar

Etiyopya’da ürünlerin güvenlik şartlarına uygunluğu denetimi ithalat aşamasında yapılmaktadır.

Etiyopya’ya ithalatta onay alınması gereken kurum ve kuruluşlar ve ilgili sektörleri aşağıda verilmiştir;
- Etiyopya Karayolu İdaresi: Motorlu taşıtlar ve ulaşım makina ve ekipmanları
- Etiyopya Gıda İlaç ve Sağlık Koruma İdaresi: İnsan ve Veteriner ilaçları ve sağlık ekipmanları
- Tarım Bakanlığı: Ağaç, evcil hayvan, canlı hayvan ve hayvansal ürünler ve bunları etkileyebilecek ilaç, tohum, ağaçlar ve diğer maddeler
- Etiyopya Standart Ajansı: Zorunlu standarda tabi ürünler
- Merkez Bankası: Dövizle yapılacak ihracat ve ithalat işlemleri

Aşağıdaki ürünleri ise sadece yetkili Etiyopyalı kuruluşlar ithal edebilmektedir;
- İletişim Ekipmanları: Etiyopya Telekomünikasyon Şirketi
- Şans oyunları makinaları, biletleri ve oyunları: Etiyopya Milli Piyango İdaresi 
- Sigara: Etiyopya Tütün Şirketi
- Petrol: Etiyopya Milli Petrol Şirketi
 

Sevk Öncesi İnceleme

Etiyopya’da Çin menşeili ürünler hariç İhracatta zorunlu sevk öncesi uygulaması mevcut değildir.

İthalat Denetimi

Etiyopya’ya gelen ithal malların fiziki kontrolü gümrük bölgelerinde değişiklik arz etmesine rağmen sıklıkla yapılmakta, buda malların gümrükten çekilmesinde ciddi zaman kaybına neden olmaktadır.

Ticaret Müşavirliklerimiz ve Ataşeliklerimiz

ADDİS ABABA BÜYÜKELÇİLİĞİ Sedat ERDOĞDU Ticaret Müşavir Yardımcısı Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor Dembel City Center, 10th floor No: 1002 C-D ADDIS ABABA / ETHIOPIA
addisababa@ticaret.gov.tr
00 251 11 552 88 55
(Fax) 00 251 11 552 95 85