Denetim şartları ürünlere bağlı olarak değişmektedir. Aşağıda gıda ürünleri, canlı hayvan ve hayvansal ürünler ile bitkilerin ithalatında yapılan uygulamalar detaylı olarak anlatılmıştır:
- Gıda Ürünleri: Gıda güvenliği konusunda yetkili kurum Gıda ve Veterinerlik Ajansı ve ilgili kanun Gıda Güvenliği Kanunu’dur.
- Tahıllar ve tahıl ürünleri, pastacılık ürünleri, meyveler, sebzeler, bitkisel yağlar, gıda katkı maddeleri, kakaolu ürünler, şekerlemeler, sirke, alkollü ve alkolsüz içecekler, bebek gıdaları, diyet ürünleri, baharatlar ve gıdayla temas eden ürünler ve malzemeler sağlık muyenesine tabidir.
- İthal edilen gıda ürünleri için gıda güvenliği denetimleri ya da sağlık muayeneleri, Gıda ve Veterinerlik Ajansı tarafından belirlenen sınır geçiş gümrüklerinde resmi gıda müfettişleri tarafından yapılmaktadır. İthalatçının veya ihracattan soprumlu kişilerin muayene gümrüğüne ürünler gelmeden en az 24 saat önce ön bildirimde bulunması gerekir.
Sınır muayene gümrüğüne gelen gıda ürünleri, gıda müfettişlerince, gıda sağlığına dair belgelendirme (gıda sağlık sertifikası, laboratuvar analiz belgesi, gıda ithalat lisansı vb.), paketleme ve işaretleme kurallarına uygunluk denetimi yapılır; duyusal testler veya örnekleme ve laboratuvar analizleri gerşekleştirilir. Analizler olumlu çıkması durumunda ürünlerin serbest dolaşıma girişine izin verilir. Hayvansal gıdaların ithalatında, ithalatçının hayvansal ürünler ithalat lisansına sahip olması gerekir. İthalat lisansı Gıda ve Veterinerlik Ajansı’ndan alınmaktadır.
- Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünler: Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin güvenliği konusunda yetkili kurum Gıda ve Veterinerlik Ajansı’dır. Gıda Güvenliği Kanunu, Hayvan Sağlığı Kanunu, Hayvansal Ürünler Kanunu, Hayvanların Kaydı ve Kimlik Tespiti Kanunu, Hayvanların Korunması ve Refahı Kanunu, Hayvansal İlaçlar Kanunu ilgili kanunlardır.
- Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin Makedonya’ya ithal edilebilmesi için sınır muayene gümrüklerinde veteriner kontrolünden geçmesi gerekmektedir. Hangi ürünlerin veterinerlik kontrolüne tabi olduğu hangilerinin olmadığı Gıda ve Veterinerlik Ajansı tarafından çıkarılan bir yönetmelik (RG 30/2008) ile belirlenmiştir. Sözkonusu yönetmelik 2007/275 sayılı AB Komisyon Yönetmeliği ile uyumlu hükümler içermektedir.
- Veterinerlik kontrolleri, Gıda ve Veterinerlik Ajansı tarafından belirlenen sınır geçiş gümrüklerinde resmi veterinerlik müfettişleri tarafından yapılmaktadır. İthalatçının veya yetkili temsilcisinin muayene gümrüğüne ürünler gelmeden en az 24 saat önce ön bildirimde bulunması gerekir. Sınır muayene gümrüğüne gelen hayvanlar ve hayvansal ürünler, veterinerlik müfettişlerince, belgeler (ithalat lisansı, veterinerlik sağlık sertifikası, taşıma belgeleri vb..) incelenip yeterli bulunması halinde, genel muayene ve laboratuvar analizleri gerşekleştirilir. Muayene ve analizler olumlu çıkması durumunda ürünlerin serbest dolaşıma girişine izin verilir. Canlı hayvan ve hayvansal ürünler ithalatında, ithalatçının hayvansal ürünler ithalat lisansına sahip olması gerekir. İthalat lisansı Gıda ve Veterinerlik Ajansı’ndan alınmaktadır.
- Bitkiler ve Bitki Çoğaltma Ürünleri: Bitkiler ve bitki çoğaltma ürünleri konusunda yetkili kurumlar Tarım, Ormancılık ve Su Yönetimi Bakanlığı’na (www.mzsv.gov.mk) bağlı Bitki Sağlığı Müdürlüğü, Devlet Bitki Sağlığı Laboratuarı, Tohum ve Çoğaltma Maddeleri Müdürlüğü’dür. İlgili mevzuat; Bitki Sağlığı Kanunu, Bitki Koruma Ürünleri Kanunu, Tohum ve Bitki Çoğaltma Ürünleri Kanunu’dur.
- Belirli bitki türleri, tarımsal çoğaltma maddeleri, orman çoğaltma maddeleri ve bitki koruma araçlarının Makedonya’ya ithal edilebilmesi için özel olarak yetkilendirilmiş sınır geçiş noktalarında muayene edilmesi gerekmektedir.
İthalatçının öncelikle Muayene Kontrol Başvurusu yapması ve sonrasında karantinaya tabi zararlılar örneklem analizi yapılması gerekir. Zararlı tespiti yapılan ürünler iade edilir ya da ithalatçıyla anlaşmalı olarak imha edilir. Sertifikalı tohumlar ve çoğaltma ürünleri için, Tarım, Ormancılık ve Su Yönetimi Bakanlığı’nca belirlenen kurumlarca bitki büyüme döneminde bitki sağlığı denetimi yapılır. Tanınmış uluslararası otoritelerce güvenli olduğu tespit edilen ürünler için ilave sertifika talep edilmez.
Bitkilerin ve bitkisel ürünlerin ithalatında, sözkonusu ürünlerin menşe ülkesince düzenlenen orijinal bitki sağlığı sertifikasına sahip olması gerekir. Bitki Sağlığı Müdürlüğü, bitkilerin, bitkisel ürünlerin ve bitki koruma ürünlerinin ithal ve ihracatında bitki sağılığı sertifikası düzenler.
Tohum ve bitki çoğaltma maddelerinin ithalatı, Tohum ve Çoğaltma Maddeleri Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş ithalatçılarca yapılabilir. Sadece ulusal tür listesinde kayıtlı bitki türlerinin tohum ve çoğaltma maddeleri ithal edilebilir. İthalatçı ürünler gelmeden önce bitki sağlığı müfettişlerine bildirimde bulunur. Bazı özel durumlarda Tohum ve Çoğaltma Maddeleri Müdürlüğü henüz Makedonya’da kayıt altına alınmamış türler için de özel ithalat izni düzenleyebilir.
Ticaret Müşavirinden Notlar
Ticaret Müşavirlerinin bulundukları ülkede sahadan edindikleri ve ihracatınızı doğrudan etkileyebilecek güncel gelişmeler ve mevzuat değişikliklerine ilişkin notlara bu bölümde ulaşabilirsiniz.