Litvanya

Litvanya

En büyük ithalatçı 2023
En büyük ithalatçı 2023
Almanya 20.00Milyar
Dolar
En büyük ihracatçı 2023
En büyük ihracatçı 2023
Letonya 13.75Milyar
Dolar
Türkiye’nin ithalatı
9.72 Milyar $
2019
1.57 Milyar $
2023
Türkiye’nin ihracatı
8.26 Milyar $
2019
948.60 Milyon $
2023

Genel Görünüm

Litvanya, 2022 yılında kişi başı 46.79 Bin $ ve toplam 70.33 Milyar $ gayri safi milli hasılaya sahiptir. 2023 yılında toplam 145.25 Milyar $ ithalat ve 127.87 Milyar $ ihracat gerçekleştirmiştir.

En çok ithalat yapılan başlıca ülkeler
Almanya 20.00 Milyar $
Polonya 19.24 Milyar $
Letonya 11.83 Milyar $
ABD 9.31 Milyar $
Hollanda 7.83 Milyar $
En çok ihracat yapılan başlıca ülkeler
Letonya 13.75 Milyar $
Polonya 11.83 Milyar $
Almanya 9.92 Milyar $
Hollanda 7.58 Milyar $
Estonya 6.97 Milyar $
Ülkenin en fazla ithal ettiği ürünler
27 Bitümenli taşkömürü 9.60 Milyar $
2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) 5.83 Milyar $
270900 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) 5.83 Milyar $
87 Yük taşımaya mahsus römork ve yarı römorklar 5.68 Milyar $
85 Gümüş oksitli elektrik pilleri, bataryalar 4.18 Milyar $
Ülkenin en fazla ihraç ettiği ürünler
27 Bitümenli taşkömürü 6.10 Milyar $
2710 Petrol ve bitümenli yağlardan elde edilen hafif yağlar ve müstahzarları (petrol veya bitümenli yağ oranı >=%70) 5.10 Milyar $
87 Yük taşımaya mahsus römork ve yarı römorklar 3.20 Milyar $
94 Diğer metal mobilyalar 3.20 Milyar $
85 Gümüş oksitli elektrik pilleri, bataryalar 3.09 Milyar $
Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Ticari Cazibe Faktörleri

İş yapma kolaylığındaki durumu-2022
4 / 5
Lojistik performansı-2022
3 / 5
Mal ve hizmet ithalatı büyüme (yıllık)-2022
12.3%
Vizesiz Geçiş
Mal ithalatı-2023
145.25 Milyar $
Bir iş kurmak için gereken süre-2022
5.5 gün
Enflasyon (yıllık)-2022
19.71%
Gayri safi yurtiçi hasıla-2022
70.33 Milyar $
GSYİH büyüme (yıllık)-2022
1.89%-2022
Kişi başına düşen brüt milli gelir, PPP (cari uluslararası dolar)-2022
46.79 Bin $
Mal ve hizmet ithalatı (%GSYİH)-2022
89.54%
Mal ihracatı-2023
127.87 Milyar $
Mal ve hizmet ihracatı büyüme (yıllık)-2022
11.9%
Hava Taşımacılığı, navlun (milyon ton-km)-2022
2.81
Konteynır Liman Trafiği (TEU: 20 fit eşdeğer birim)-2022
667.00 Bin
Tarımsal Katma Değer (% GSYİH)-2022
4.02%
Endüstriyel Katma Değer (% GSYİH)-2022
27.24%
Hizmet Katma Değer (% GSYİH)-2022
59.62%
Mal ve Hizmet İhracatı (%GSYİH)-2022
87.56%
Toplam Nüfus-2022
2.83 Milyon
Doğrudan Yabancı Yatırım, net girişler (% GSYİH)-2022
0.97%
Mal ticareti (% GSYİH)-2022
144%
Resmi döviz kuru (1 USD karşılığı yerel para birimi)-2022
0.95
Sevkiyat noktasından yükleme limanına ortlama teslim süresi-2022
2.0 gün
Teslim limanından alıcıya ortalama teslim süresi-2022
2.0 gün
Bu veriler worldbank ve comtrade veri kaynaklarından alınmıştır.

Dış Ticaret Deseni

Ülkenin İthalatı Ülkenin İhracatı
bilgilendirme-mesaji

Bu bölüm, daha iyi bir deneyim sunabilmek için tablet, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlardan erişim için optimize edilmiştir. Görüntüleme yapabilmek için farklı ekran çözünürlüğüne sahip bir cihaz kullanabilir veya tarayıcı pencerenizin boyutlarını değiştirebilirsiniz.

Ülkenin ithalat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ihracat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20192020202120222023

Ülkenin ihracat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ithalat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20192020202120222023
Yukarıdaki grafik Comtrade veri kaynağından ilgili ülkenin raporladığı veriler baz alınarak oluşturulmuştur. İlk on ülke içerisinde payı %1'den küçük olan ülkeler gösterilmemektedir.
GTİP kodunuzu girerek ürünün bu ülkedeki dış ticaret verilerini, rakip ülkelerin pazar payını, vergi oranlarını, ihracat koşullarını ve potansiyel ithalatçılarını görüntüleyebilirsiniz.

Ticaret Müşavirinden Notlar

Ticaret Müşavirlerinin bulundukları ülkede sahadan edindikleri ve ihracatınızı doğrudan etkileyebilecek güncel gelişmeler ve mevzuat değişikliklerine ilişkin notlara bu bölümde ulaşabilirsiniz.

Ülkenin İthalat Potansiyeline Göre Ürünler

Potansiyele göre sektörler

{{sectorIndex+1 + index*6}} - {{sectorItem.sectorName}}

Sektör içinde potansiyeli en yüksek ürünler

Potansiyel, ilgili ülkede seçilen sektörde yer alan ürünlere duyulan ihtiyacın büyüklüğünün 1000’lik skala üzerinden gösterilmesidir.

Yapay zeka teknolojisi kullanan Akıllı İhracat Robotu, ihracatçıların geçmiş verilerinden ve farklı veri kaynaklarından elde ettiği yaklaşık 10 milyon satır veriyi anlık olarak işleyerek kişiye özel hedef pazar önerisi yapmaktadır. Seçeceğiniz hedef pazarlar için dış ticaret verileri, vergi oranları, ihracat koşulları, ithalatçı listeleri gibi ihracat yol haritanızı oluşturmanıza yardımcı olacak birçok bilgiyi görüntüleyebilirsiniz.
Robota Git

İkili Anlaşmalar

İki ülke arasında yapılan ticari anlaşmalar gerek vergiler gerekse gümrük uygulamaları bakımından ihracatta büyük önem taşımaktadır. Anlaşma metinlerine detay görüntüle butonunundan ulaşabilirsiniz.

Serbest Ticaret Anlaşması
Bölgesel Ticaret Anlaşması
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Tercihli Ticaret Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması

Ülkedeki Teknik Engeller

Ülkelerin farklı teknik düzenlemeleri, test ve belgelendirme işlemleri hakkında bilgi edinmek ve ihracat öncesi dönemde varsa teknik engellere yönelik önlem almak ihracatınızı geliştirmek için kritik öneme sahiptir. Aşağıda teknikengel.gov.tr adresi kaynak alınarak hazırlanan bilgileri görüntüleyebilirsiniz.

Ülkedeki yetkili kurum ve kuruluşlar ile iletişim bilgileri

  Standartlar

 

Litvanya Standartlar Kurulu (Lithuanian Standards Board / Lietuvos Standartizacijos Departamentas – LST): www.lsd.lt
Ulusal standartların belirlenmesi ve standartlarla ilgili diğer konularda faaliyet gösteren tek yasal kuruluştur. 1990 yılında oluşturulan Kurul, bütün sektörlerden sorumlu olarak faaliyet göstermektedir. Aynı zamanda, yetkilendirilmiş milli standardizasyon kurumu olan Kurulun görev sahasına, ulusal standartların belirlenmesi ve geliştirilmesinin yanında, gerekli komitelerin kurulması, koordinasyonun sağlanması, ilgili prosedürlerin oluşturulması ve duyurulması girmektedir.

 

  Teknik Düzenlemeler

 

Teknik düzenlemelere ilişkin genel yetkili veya genel koordinasyondan sorumlu bir kurum bulunmamaktadır. Bunun yerine, genel olarak, muhtelif hukuki metinlerde (yasa, yönetmelik, tebliğ, vb ) yer verilen teknik düzenlemelere ilişkin yetkili kurumlar, ilgili olduğu mevzuatta belirtilmektedir. Bu itibarla, teknik düzenlemeler konusunda yetkili kurumlar dağınık bir yapı sergilemektedir. Öte yandan, ürün güvenliği ve piyasa gözetimi/denetimi ile teknik düzenlemeler arasında yakın ilişki vardır. Bu nedenle, bunlarla ilgili ürünler ve sektörler ile yetkili kurumlar paralellik arz edebilmektedir. Sonuç itibariyle, muhtelif ürünler ve sektörler için belirlenen teknik düzenlemeler ile ilgili çeşitli kurumlar yetkilidir. Bunların arasında;
1. İnşaat Ürünleri Sertifikasyon Merkezi (Certification Centre of Building Products / Statybos produkcijos sertifikavimo centras): www.spsc.lt
2. Devlet Sağlık Akreditasyon Ajansı (State Healthcare Accreditation Agency under the Ministry of Health / Valstybinė akreditavimo sveikatos priežiūros veiklai tarnyba prie Sveikatos apsaugos ministerijos – VASPVT): www.vaspvt.gov.lt
3. İletişim Düzenleme İdaresi (Communications Regulatory Authority of the Republic of Lithuania / Lietuvos Respublikos ryšių reguliavimo tarnyba – RRT): www.rrt.lt
4. Litvanya Metroloji Müfettişliği (Lithuanian Metrology Inspectorate / Lietuvos metrologijos inspekcija – LMI): http://metrinsp.lrv.lt 
yer almaktadır.

Son olarak, Dünya Ticaret Örgütünün çok taraflı Ticarette Teknik Engeller Anlaşmasına (Agreement on Technical Barriers to Trade-TBT) göre, her üyenin bir TBT Sorgulama Noktasına (TBT Enquiry Point) sahip olması gerekmektedir. Söz konusu birim sayesinde, diğer üyelerden ve ilgililerden gelen taleplerin/sorguların tek merkezden cevaplanması sağlanmaktadır. Avrupa Birliği için anılan görev Avrupa Komisyonunun İç Piyasa, Sanayi, Girişimcilik ve KOBİ Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir. (http://ec.europa.eu/info/departments/internal-market-industry-entrepreneurship-and-smes_en#contact)

 

  Akreditasyon


Litvanya Ulusal Akreditasyon Bürosu (Lithuanian National Accrediation Bureau / Nacionalinis akreditacijos biuras prie Ūkio ministerijos-LA): www.nab.lt
Test, belgelendirme ile akreditasyonla ilgili konularda ana aktör olarak görev yapmaktadır. Büro, test laboratuvarlarının akredite edilmesi ve belgelendirme yapacak birimlerin belirlenmesinin yanında bahsedilen kurumların değerlendirilmesinden de sorumludur. 1998 yılında kurulan Büro, halihazırda, bağımsız bir birim olarak Ekonomi Bakanlığı çatısı altında faaliyetlerini sürdürmektedir.

 

Ürün Güvenliği/Güvenilirliği


Litvanya Ekonomi Bakanlığından temin edilen bilgiler esas alınarak hazırlanan, ürün güvenliği konusunda yetkili kurumlara aşağıda yer verilmektedir.
(http://www.teknikengel.gov.tr/yonetim/restricted/dunyaIcerik/dunyaIcerik.xhtml#_ftn1)
1. Devlet Tüketici Haklarını Koruma İdaresi (State Consumer Rights Protection Authority / Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba – VVTAT): www.vvtat.lt
Anılan idare, hem diğer kurumların görev sahasına girmeyen, gıda dışı ürünlerde denetim faaliyetlerini icra etmekte hem de ürün güvenliği ve piyasa gözetiminde genel koordinasyonu sağlamaktadır.
 2. Litvanya Metroloji Müfettişliği (Lithuanian Metrology Inspectorate / Lietuvos metrologijos inspekcija – LMI): http://metrinsp.lrv.lt 
3. Litvanya Silah Fonu (Weaponry Fund of Lithuania under the Ministry of Interior / Lietuvos Respublikos ginklų fondas prie Lietuvos Respublikos vidaus reikalų ministerijos): www.lgf.lt
4. İnşaat Ürünleri Sertifikasyon Merkezi (Certification Centre of Building Products / Statybos produkcijos sertifikavimo centras): www.spsc.lt
5. Devlet Belgelerinin Teknolojik Güvenliği Hizmetleri Kurumu (Service of Technological Security of State Documents under the Ministry of Finance /Valstybės dokumentų technologinės apsaugos tarnyba prie Finansų ministerijos)
6. Litvanya Tahlil Ofisi (Kıymetli taşlar ve mücevherler için) (Lithuanian Assay Office / Lietuvos Prabavimo Rūmai): www.lpr.lt
7. Sağlık Hizmetleri Akreditasyon Ajansı (State Health Care Accreditation Agency / Valstybinė akreditavimo sveikatos priežiūros veiklai tarnyba prie Sveikatos apsaugos ministerijos): www.vaspvt.gov.lt
8. Devlet Veri Koruma Müfettişliği (State Data Protection Inspectorate / Valstybinė duomenų apsaugos inspekcija)
9. Devlet Hayvan Yetiştirme Denetim Hizmetleri Kurumu (State Animal Breeding Supervision Service under the Ministry of Agriculture / Valstybinės gyvulių veislininkystės priežiūros tarnybos): http://veislininkyste.lrv.lt
10. Oyun Kontrol İdaresi (Gaming Control Authority under the Ministry of Finance of the Republic of Lithuania / Lošimų priežiūros tarnyba prie Lietuvos Respublikos finansų ministerijos): www.lpt.lt
11. Devlet Gıda ve Hayvancılıkla İlgili Hizmetler Kurumu(State Food and Veterinary Servise / Valstybinė maisto ir veterinarijos tarnyba – VMVT): http://vmvt.lt
12. Devlet Bitki Hizmetleri Kurumu (State Plant Service under the Ministry of Agriculture / Valstybinė augalininkystės tarnyba prie Žemės ūkio ministerijos – VAT): www.vatzum.lt
13. Devlet Turizm Departmanı (Lithuanian State Department of Tourism under the Ministry of Economy / Valstybinis turizmo departamentas prie Ūkio ministerijos): www.tourism.lt
14. Su Ürünleri Hizmetleri Kurumu (Fisheries Service under the Ministry of Agriculture / Žuvininkystės tarnyba prie Lietuvos Respublikos žemės ūkio ministerijos): http://zuv.lt

 

  İthalat Denetim

 

İthalat denetimlerinde Gümrük İdaresi önemli rol oynamaktadır. (Customs Department under the Ministry of Finance of the Republic of Lithuania / Lietuvos Respublikos muitinė)
Gümrük idareleri, ürünün güvenli olmadığı ya da Avrupa Birliği mevzuatına veya işaretleme kurallarına uyum sağlamadığı yönünde şüphe duyması halinde, ürünün serbest dolaşıma girmesini askıya alarak, durumu derhal ilgili piyasa gözetimi ve denetimi idaresine bildirmektedir. 
İlgili piyasa gözetimi ve denetimi kurumunun üç gün içerisinde ön inceleme yaparak bir karar vermesi gerekmektedir. Güvenli olduğuna ve/veya Avrupa Birliği mevzuatına uyum sağladığına karar verirse, ürünün serbest dolaşıma girmesine izin verilmektedir. Öte yandan, daha ileri seviyede kontroller yapılmasına karar vermesi halinde, ürünün askıda kalma durumu devam etmektedir.
Bu çerçevede, ithalat denetimlerinde gümrük idareleri ve piyasa gözetimi ve denetiminden sorumlu kurumlar yakın işbirliği halinde faaliyet göstermektedir.
Litvanya’daki piyasa gözetim ve denetim kurumlarına ve bunların iletişim bilgilerine aşağıda, “Piyasa Gözetimi ve Denetimi” başlığı altında yer verilmiştir. Öte yandan, Litvanya Gümrük İdaresi yetkililerinden alınan bilgiye göre, ithalat denetimlerinde, büyük ölçüde, aşağıda belirtilen kurumlar görev yapmaktadır.
Gıda dışı ürünlerde genel yetkili olan Devlet Tüketici Haklarını Koruma İdaresi (State Consumer Rights Protection Authority / Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba – VVTAT): www.vvtat.lt
Gıda ve hayvansal gıdalarla ilgili genel yetkili olan Devlet Gıda ve Hayvancılıkla İlgili Hizmetler Kurumu (State Food and Veterinary Servise / Valstybinė maisto ir veterinarijos tarnyba – VMVT): http://vmvt.lt

Ayrıca, bunlara göre daha düşük seviyede de olsa, aşağıda sıralanan kurumların, görev sahalarına giren ürünlerle ilgili ithalat işlemlerinde aktif rol aldığı belirtilmiştir.
Litvanya Deniz Güvenliği İdaresi (Lithuanian Maritime Safety Administration / Lietuvos saugios laivybos administracija – MSA)
Radyasyon Korunma Merkezi (Radiation Protection Centre / Radiacinės saugos centras – RSC): www.rsc.lt 
Devlet Sağlık Akreditasyon Ajansı (State Healthcare Accreditation Agency under the Ministry of Health / Valstybinė akreditavimo sveikatos priežiūros veiklai tarnyba prie Sveikatos apsaugos ministerijos – VASPVT): www.vaspvt.gov.lt

 

  Piyasa Gözetim ve Denetimi (teknik düzenlemelere ilişkin)


Litvanya’da piyasa gözetimi ve denetimi yapan kurumlar herhangi bir hukuki düzenlemede sıralanmamıştır. Bu nedenle, piyasa gözetimi ve denetimi yapmaya yetkili kurumlar ve bunların yetki alanlarını kesin bir liste ile belirtmek güçlük taşımaktadır. Nitekim muhtelif akademik ve resmi çalışmalarda farklı yaklaşımlar sergilendiği görülmektedir.
Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan liste esas alınarak yapılan çalışma sonucunda belirlenen, gıda dışı ürünler için piyasa gözetimi ve denetimi yapmaya yetkili kurumlar aşağıda sıralanmaktadır.
(http://www.teknikengel.gov.tr/yonetim/restricted/dunyaIcerik/dunyaIcerik.xhtml#_ftn2)

i- Genel Yetkili Kuruluş
1. Devlet Tüketici Haklarını Koruma İdaresi(State Consumer Rights Protection Authority / Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba – VVTAT): www.vvtat.lt 
Gıda dışı ürünlerde, şemsiye kuruluş olarak ülkedeki piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde genel yetkilidir. Muhtelif mevzuatta özel olarak işaret edilmiş kurumların yetki alanının dışında kalan ürünler kurumun sorumluluk alanına girmektedir. Ayrıca, piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin genel koordinasyonundan sorumludur.

ii- Özel Yetkili Kuruluşlar
1. Devlet Sağlık Akreditasyon Ajansı (State Healthcare Accreditation Agency under the Ministry of Health / Valstybinė akreditavimo sveikatos priežiūros veiklai tarnyba prie Sveikatos apsaugos ministerijos – VASPVT): www.vaspvt.gov.lt
2. Devlet İş Müfettişliği (State Labour Inspectorate under the Minsitry of Social Security and Labour / Valstybinė Darbo Inspekcija prie LR socialinės apsaugos ir darbo ministerijos – VDI): www.vdi.lt 
3. Polis Teşkilatı (Police Department umder the Ministry of Interior / Policijos departamentas prie Susisiekimo ministerijos)
4. Litvanya Silah Fonu (Weaponry Fund of Lithuania under the Ministry of Interior / Lietuvos Respublikos ginklų fondas prie Lietuvos Respublikos vidaus reikalų ministerijos): www.lgf.lt
5. Litvanya Metroloji Müfettişliği (Lithuanian Metrology Inspectorate / Lietuvos metrologijos inspekcija – LMI): http://metrinsp.lrv.lt 
6. İletişim Düzenleme İdaresi (Communications Regulatory Authority of the Republic of Lithuania / Lietuvos Respublikos ryšių reguliavimo tarnyba – RRT): www.rrt.lt
7. Çevre Koruma Ajansı (Environmental Protection Agency / Aplinkos apsaugos agentūra - AAA): http://gamta.lt/cms/index
8. Litvanya Deniz Güvenliği İdaresi (Lithuanian Maritime Safety Administration-LMSA / Lietuvos saugios laivybos administracija – MSA)
9. Devlet Yol Ulaşım Müfettişliği (State Road Transport Inspectorate under the Ministry of Transport and Communications / Vastybinė kelių transport inspekcija prie Susisiekimo ministerijos – VKTI)
Öte yandan, sınır noktalarında uygulanan ithalat denetimlerinde piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerine aktif katılım sağlayan Gümrük İdaresinin söz konusu listeye eklenmesi isabetli olacaktır.
10. Gümrük İdaresi (Customs Department under the Ministry of Finance of the Republic of Lithuania / Lietuvos Respublikos muitinė)

Ayrıca, akademik çalışmalarda yer verildiği üzere, Litvanya’da piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde rol alan diğer kurumlar da bulunmaktadır. (http://www.teknikengel.gov.tr/yonetim/restricted/dunyaIcerik/dunyaIcerik.xhtml#_ftn3)
1.Devlet İlaç Kontrol Ajansı (State Medicines Control Agency under the Ministry of Health / Valstybinė vaistų kontrolės tarnyba prie Sveikatos ministerijos – SMCA): www.vvkt.lt
2. Radyasyon Korunma Merkezi (Radiation Protection Centre / Radiacinės saugos centras – RSC): www.rsc.lt
Son olarak, gıda, hayvansal ürünler ve bitkilerle ilgili piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerine katılan kurumlara da söz konusu listede yer verilmesi uygun olacaktır.
3. Devlet Gıda ve Hayvancılıkla İlgili Hizmetler Kurumu (State Food and Veterinary Servise / Valstybinė maisto ir veterinarijos tarnyba – VMVT): http://vmvt.lt
4. Devlet Bitki Hizmetleri Kurumu (State Plant Service under the Ministry of Agriculture / Valstybinė augalininkystės tarnyba prie Žemės ūkio ministerijos –VAT): www.vatzum.lt

Ülkedeki ilgili mevzuat ve mevzuata ulaşılabilecek internet adresleri

  Standartlar

 

Standartlara ilişkin genel hususlar, ilgili kurumlar ile ilke ve prensipler X-1206 sayılı Standardizasyon Kanununda (Law on Standardisation) ele alınmıştır. Anılan yasa, konuya ilişkin temel hukuki düzenleme olarak görev yapmaktadır.
https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.294745     (Litvanca)

 

  Teknik Düzenlemeler

 

Teknik düzenlemelerle ilgili genel hususları içeren özel bir yasa mevcut değildir. Bu çerçevede, teknik düzenlemelere ilişkin mevzuata, çeşitli yasalarda ve muhtelif hukuki metinlerde yer verilmektedir. Bunların arasında;
*I-1240 sayılı İnşaat Kanunu (Law on Construction): https://www.e-tar.lt/portal/lt/legalAct/TAR.F31E79DEC55D/lSMlpMDXH
*Avrupa Birliğinin 305/2011 sayılı İnşaat Ürünleri Düzenlemesi: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:088:0005:0043:EN:PDF 
*İnşaat Teknik Düzenlemeler Yönetmeliği: https://www.e-tar.lt/portal/lt/legalAct/ff8727d09fdb11e58fd1fc0b9bba68a7 
*Avrupa Komisyonunun 90/385/EEC sayılı Aktif İmplant Edilebilir Tıbbi Cihazlar Direktifi: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1990L0385:20071011:EN:HTML
*Avrupa Komisyonunun 93/42/EEC sayılı Genel Tıbbi Cihazlar Direktifi: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1993L0042:20071011:EN:HTML
*Avrupa Komisyonunun 98/79/EC sayılı Laboratuvar Teşhis Tıbbi Cihazlar Direktifi: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1998L0079:20090807:EN:HTML
*IX-2135 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu (Law on Electronic Communications): https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.242679 
*19/08/2004 tarihli, 1029 sayılı İletişim Düzenleme İdaresi Düzenlemeleri Hakkında Hükümet Kararı: http://www.rrt.lt/en/legal-acts_250.html
*14/10/2002 tarihli, 138 sayılı Telsiz ve Telekomünikasyon Donanımları Yönetmeliği: http://www.rrt.lt/en/legal-acts_250.html 
*I-1452 sayılı Metroloji Kanunu (Law on Metrology)
Ayrıca, Dünya Ticaret Örgütünün çok taraflı Ticarette Teknik Engeller Anlaşması (Agreement on Tehnical Barriers to Trade-TBT) konuya ilişkin önemli hukuksal hükümler içermektedir. (https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/17-tbt_e.htm)

 

  Akreditasyon

 

Akreditasyonla ilgili usul ve esaslar, konuya ilişkin süreçler ve aktörler VIII-870 sayılı Uygunluk Değerlendirmesi Kanununda (Law on Conformity Assessment) hüküm altına alınmıştır. (https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.404613?jfwid=5sjolg5t9)

 

  Ürün Güvenliği/Güvenilirliği


Ürün güvenliğine ilişkin temel yasa VIII-1206 sayılı Ürün Güvenliği Yasasıdır (Law on Product Safety). 
Ayrıca, başta ürün güvenliği konusunda yetkili kurumlara ilişkin yasalar olmak üzere (Raporumuzun ilgili bölümünde yer verilmiştir), muhtelif yasal ve yönetsel hukuki düzenlemelerde ürün güvenliğine ilişkin hükümler bulunmaktadır.

 

  İthalat Denetimi

 

Avrupa Birliği dışındaki üçüncü ülkelerden gelen ürünlerle ilgili gümrük idareleri tarafından gerçekleştirilecek işlemlere ilişkin genel hukuki düzenleme 952/2013 sayılı Birlik Gümrük Kodu’dur (Union Customs Code). Söz konusu mevzuatta, gümrük işlemlerine ilişkin genel kurallar belirtilmekte ve takip edilmesi gereken prosedürler açıklanmaktadır. Litvanya’da ulusal bir gümrük yasası mevcut değildir. (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32013R0952&from=en)
Öte yandan, gıda dışı ürünlerin güvenliğine ilişkin ithalat denetimleri Avrupa Parlamentosunun 765/2008 sayılı düzenlemesi çerçevesinde yürütülmektedir. (http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:218:0030:0047:en:PDF)

 

  Piyasa Gözetim ve Denetimi

 

Piyasa gözetimi ve denetimini düzenleyen temel yasa VIII-1206 sayılı Ürün Güvenliği Yasasıdır (Law on Product Safety). Söz konusu yasada piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin genel hükümler belirtilmekte, görev ve sorumluluklar açıklanmakta ve çalışma prensipleri izah edilmektedir. 
Ayrıca, diğer kanunlarda piyasa gözetimi ve denetimini ilgilendiren hükümlere rastlanılmaktadır. Belirli ürün grupları için özel olarak yetkilendirilmiş piyasa gözetim ve denetim kurumlarının görev sahasına giren ürünler ve sektörlerle ilgili düzenlemelere bahse konu yasalar altında yer verilmiştir. Bunların en önemlilerine aşağıda yer verilmektedir.
*I-552 sayılı Sağlık Sistemi Kanunu (Law on Health System)
*I-614 sayılı Devlet İş Müfettişliği (Law on the State Labour Inspectorate): http://www.litlex.lt/Litlex/Eng/Frames/Laws/Documents/161.HTM 
*I-1452 sayılı Metroloji Kanunu (Law on Metrology)
*IX-2135 sayılı Elektronik İletişim Kanunu (Law on Electronic Communications): https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.242679
*XII-1218 sayılı Deniz Güvenliği Kanunu (Law on Maritime Safety)
*I-1628 sayılı Yol Ulaşım Kanunu (Road Transport Code): https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.210070?jfwid=q86m1vtll
*952/2013 sayılı Birlik Gümrük Kodu (Union Customs Code): http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2013:269:0001:0101:EN:PDF 
*X-709 sayılı Eczacılık Kanunu (Law on Pharmacy): https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/en/TAD/TAIS.296798 
*VIII-1019 sayılı Radyasyon Korunma Kanunu (Law on Radiation Protection): https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.83537 
*I-657 sayılı Tüketici Haklarının Korunması Kanunu (Law on Consumer Rights Protection)
 

Ülkeye ihracatta zorunlu belgeler
Zorunlu Belgeler ve Belgeleri Düzenleyen Kurumlar

Ürün Güvenliği ve Kalite Açısından Zorunlu Belgelendirme Talepleri: 
Birlik üyesi olan Litvanya’da Avrupa Birliği prensipleri, normları ve teknik düzenlemeleri takip edilmektedir. Bu çerçevede, ithalatta ürün güvenliği ve kalite standartlarının yerine getirildiğini gösteren muhtelif belgeler talep edilmektedir.

- CE İşareti:
Litvanya’nın parçası olduğu Avrupa Ekonomik Alanı içerisindeki Tek Pazara, üretim ya da ithalat yoluyla sunulan birçok ürünün Avrupa Birliği'nin yüksek güvenlik, sağlık ve çevre şartlarını karşıladığını göstermesi için CE işareti taşıması zorunlu tutulmaktadır.
Üretici, bir ürüne CE işaretini iliştirerek, söz konusu ürüne ilişkin bütün hukuksal zorunlulukların yerine getirildiğini, dolayısıyla, ürünün Avrupa Ekonomik Alanında satışa hazır olduğunu beyan etmektedir.
Üretici, aşağıda belirtilen adımları takip ederek CE işaretini ürününe iliştirebilir.
1. İlgili direktiflerin tespit edilmesi,
2. Ürün özelinde belirtilen şartların tahkik edilmesi,
3. Bağımsız bir onaylanmış kuruluşun uygunluk değerlendirmesine gerekli olup olmadığının kontrol edilmesi,
4. Ürünün test edilmesi ve uygunluğunun doğrulanması,
5. Gerekli teknik belgelerin tanzim edilmesi ve hazır tutulması,
6. CE işaretinin iliştirilmesi ve AB Uygunluk Belgesi tanzim edilmesi.
Genel usulü belirten söz konusu altı adım, ürün özelinde değişiklikler gösterebilmektedir.

Türkiye’de hizmet veren onaylanmış kuruluşların listesine aşağıda yer verilen internet sayfasından ulaşılması mümkündür.
http://ec.europa.eu/growth/tools-databases/nando/index.cfm?fuseaction=country.notifiedbody&cou_id=792

Ayrıca, CE işareti taşıması gereken ürünlerle iştigal eden ithalatçıların ve distribütörlerin de ürünün gerekli güvenlik, sağlık ve çevre koşullarını karşılamasına ilişkin sorumlulukları bulunmaktadır. Son olarak, CE işareti ile ilgili hangi ürünler için nasıl bir prosedür izlenmesi gerektiği, onaylanmış kuruluşa ihtiyaç duyulup duyulmadığı hakkında detaylı bilgi edinmek ve ilgili mevzuata ulaşmak için Avrupa Komisyonunun internet sayfasından istifade edilebilecektir. (https://ec.europa.eu/growth/single-market/ce-marking/manufacturers_en)

- Hayvan ve Hayvansal Ürünler Sağlık Sertifikaları:
Litvanya’ya hayvan ve hayvansal ürünler ihraç edilebilmesi için ihraç ülkesinin yetkili kurumlarında görevli veteriner tarafından imzalanmış resmi sağlık sertifikasının sunulması gerekmektedir.
Ayrıca, genel kural olarak, söz konusu ürünlerin ithal edilebilmesi için, ihraç ülkesinin Avrupa Birliğinin “İhracat Yapmaya Yetkili Ülkeler” listesinde yer alması ve ürünlerin onaylanmış tesislerde işlem görmesi gerekmektedir. Nihai olarak, söz konusu ürünler sınır denetim noktalarında sağlık kontrollerine tabi tutulmaktadır.

- Bitki Sağlık Sertifikaları:
Litvanya’ya bitki ya da bitkisel ürünlerin (meyveler, sebzeler ve ağaçtan paketleme malzemeleri dahil) ihraç edilebilmesi için ihraç ülkesinin yetkili kurumları tarafından düzenlenmiş bitki sağlık sertifikasının ibraz edilmesi gerekmektedir. İlaveten, ülkeye giriş noktasında gümrük ve bitki sağlığı denetimine tabi tutulması; sisteme kayıtlı ithalatçı tarafından ithal edilmesi ve varış öncesinde ilgili gümrük idaresine bilgi verilmesi zorunludur.
Hayvan ve bitki sağlık sertifikaları

- İhracat / İthalat Lisanları:
Avrupa Birliği üyesi olan Litvanya’da ihracatta, bazı stratejik veya tehlikeli ürünler için sertifika ya da lisans ibraz edilmesi gerekmektedir. Bunların arasında bulunan, nesli tehlike altında olan belirli bitki ve hayvan türlerinin (CITES anlaşması düzenlemeleri) ihraç edilebilmesi için ihraç ve/veya ithal lisansı temin edilmesi gerekmektedir. Konuya ilişkin detaylı bilgi için; http://ec.europa.eu/environment/cites/index_en.htm
Son olarak, Litvanya’ya ihracatta ibraz edilmesi gereken belgeler sektör, ürün, menşei ülke gibi birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir. Dolayısıyla, ürün güvenliği ve kalitesi açısından Litvanya’ya ihracatta aranan başka belgelerde bulunabilmektedir.
Avrupa Komisyonu tarafından ihracat yardım masası (export helpdesk) adıyla hizmete sunulan internet sayfasında, ürün bazında yapılacak arama ile Litvanya’ya ihracatta istenilen zorunlu belgelere, belgelerin dayandığı hukuksal metinlere ve ilgili kamu otoritelerine ulaşmak mümkündür.

Son derece kullanıcı dostu olan sayfada teknik düzenlemeler ile tarifelere ilişkin bilgiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasındaki dış ticaret verilerine de ürün bazında ulaşmak mümkündür.

Zorunlu Belgelenmeye Tabi Ürünler

CE işaretinin iliştirilmesi gereken ürün grupları aşağıda sıralanmaktadır: 
- Aktif implant edilebilir tıbbı cihazlar,
- Yanıcı gaz yakıtı aletleri,
- Teleferik tesisatı,
- İnşaat ürünleri,
- Enerji ile ilgili ürünler için eko-dizayn,
- Elektromanyetik uyumluluk,
- Patlama potansiyeli olan yerlerde kullanılan koruyucu sistemler ve donanımlar,
- Sivil kullanım için patlayıcılar,
- Sıcak su kazanları,
- Laboratuvar teşhis tıbbi cihazları,
- Asansörler,
- Düşük voltaj,
- Makineler,
- Ölçü aletleri,
- Tıbbi cihazlar,
- Çevredeki gürültü emisyonu,
- Otomatik olmayan ağırlık ölçme aygıtları,
- Kişisel koruyucu donanım,
- Basınç donanımları,
- Piroteknik,
- Radyo donanımları,
- Gezi tekneleri,
- Elektrikli ve elektronik donanımlardaki tehlikeli maddelerin sınırlandırılması,
- Oyuncaklar,
- Basit basınç kapları.

Genel itibariyle, gerekli prosedürleri tamamlayan üretici, CE işaretini kendisi iliştirebilmekte ve AB Uygunluk Belgesini düzenleyebilmektedir. Öte yandan, sivil kullanımlar için patlayıcılar, teleferik tesisatları, elektrikli testere gibi tehlike seviyesi yüksek ürünler için gerekli güvenlik şartlarının bağımsız onaylanmış kuruluşlar tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu ürünler için, üretici, ancak onaylanmış kuruluşun güvenlik kontrollerinden sonra CE işaretini iliştirebilmektedir.

Ülkede ürün güvenliği denetimleri
Ülkede Ürünlerin Güvenliğinin Tespiti Amacıyla Kullanılan Sistemler ve Sorumlu Kuruluşlar

Litvanya’da sevk öncesi inceleme uygulaması bulunmamaktadır. Ürün güvenliği, ithalat denetimleri ile piyasa gözetimi ve denetimi yoluyla sağlanmaktadır.

İthalat denetimlerinde gümrük idaresi önemli rol oynamaktadır. Gümrük idaresi, ürünün, güvenli olmadığı ya da Avrupa Birliği mevzuatına veya işaretleme kurallarına uyum sağlamadığı yönünde şüphe duyması halinde, ürünün serbest dolaşıma girmesini askıya alarak, durumu derhal ilgili piyasa gözetimi ve denetimi idaresine bildirmektedir. İlgili piyasa gözetimi ve denetimi kurumunun üç gün içerisinde ön inceleme yaparak bir karar vermesi gerekmektedir. Güvenli olduğuna ve/veya Avrupa Birliği mevzuatına uyum sağladığına karar verirse, ürünün serbest dolaşıma girmesine izin verilmektedir. Öte yandan, daha ileri seviyede kontroller yapılmasına karar vermesi halinde, ürünün askıda kalma durumu devam etmektedir. Bu çerçevede, ithalat denetimlerinde gümrük idareleri ve piyasa gözetimi ve denetiminden sorumlu kurumlar yakın işbirliği halinde faaliyet göstermektedir.

Öte yandan, Litvanya Gümrük İdaresi yetkililerinden alınan bilgiye göre, ithalat denetimlerinde, büyük ölçüde, aşağıda belirtilen kurumlar görev yapmaktadır.
- Gıda dışı ürünlerde genel yetkili olan Devlet Tüketici Haklarını Koruma İdaresi (State Consumer Rights Protection Authority / Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba – VVTAT)
- Gıda ve hayvansal gıdalarla ilgili genel yetkili olan Devlet Gıda ve Hayvancılıkla İlgili Hizmetler Kurumu (State Food and Veterinary Servise / Valstybinė maisto ir veterinarijos tarnyba – VMVT)

Ayrıca, bunlara göre daha düşük seviyede de olsa, aşağıda sıralanan kurumların, görev sahalarına giren ürünlerle ilgili ithalat işlemlerinde aktif rol aldığı
belirtilmiştir.
- Litvanya Deniz Güvenliği İdaresi (Lithuanian Maritime Safety Administration / Lietuvos saugios laivybos administracija – MSA)
- Radyasyon Korunma Merkezi (Radiation Protection Centre / Radiacinės saugos centras – RSC)
- Devlet Sağlık Akreditasyon Ajansı (State Healthcare Accreditation Agency under the Ministry of Health / Valstybinė akreditavimo sveikatos priežiūros veiklai tarnyba prie Sveikatos
apsaugos ministerijos – VASPVT)

Litvanya’daki piyasa gözetim ve denetim kurumlarına aşağıda yer verilmiştir.
- Devlet Tüketici Haklarını Koruma İdaresi (State Consumer Rights Protection Authority / Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba – VVTA)
Genel itibariyle, gıda dışı ürünlerin piyasa gözetimi ve denetiminde özel olarak işaret edilmiş kurumların yetki alanının dışında kalan ürünler kurumun sorumluluk alanına girmektedir. Aynı zamanda ürün güvenliği ve piyasa gözetimi ve denetimi konularında koordinasyon vazifesi görmektedir.
Kozmetik ürünler, oyuncaklar, kişisel koruyucu donanımlar, inşaat ürünleri, sprey dağıtıcılar, basit basınç kapları ve basınç donanımları, taşınabilir basınç donanımları, açık hava donanımları için ses emisyonları, patlama potansiyeli olan yerlerde kullanılan donanımlar ve korunma sistemleri, yanıcı gazlı yakıt aletleri, elektrikli aletler ve donanımları, kimyasal maddeler (Çevre Koruma Ajansı ile birlikte), eko-dizayn ve enerji etiketlendirilmesi, araba lastiği etiketlendirilmesi, tohumlar, biyositler, diğer tüketici ürünleri, tekstil ve ayak giyimin etiketlendirilmesi.

- Devlet Sağlık Akreditasyonu Ajansı (State Healthcare Accreditation Agency under the Ministry of Health / Valstybinė akreditavimo sveikatos priežiūros veiklai tarnyba prie Sveikatos apsaugos ministerijos – VASPVT)
Tıbbi cihazlar.

- Devlet İş Müfettişliği (State Labour Inspectorate under the Minsitry of Social Security and Labour / Valstybinė Darbo Inspekcija prie LR socialinės apsaugos ir darbo ministerijos – VDI)
Makineler, asansörler, teleferikler.

- Polis Teşkilatı (Police Department / Policijos Departamentas)
Piroteknik.

- Litvanya Silah Fonu (Weaponry Fund of Lithuania under the Ministry of Interior / Lietuvos Respublikos ginklų fondas prie Lietuvos Respublikos vidaus reikalų ministerijos)
Sivil kullanım amaçlı patlayıcılar.

- Litvanya Metroloji Müfettişliği (Lithuanian Metrology Inspectorate / Lietuvos metrologijos inspekcija – LMI)
Ölçme aletleri, otomatik olmayan tartı aletleri, önceden paketleme ürünleri.

- İletişim Düzenleme İdaresi (Communications Regulatory Authority of the Republic of Lithuania / Lietuvos Respublikos ryšių reguliavimo tarnyba – RRT)
Elektrikli aletler (ERM), radyo ve telekom donanımları.

- Çevre Koruma Ajansı (Environmental Protection Agency – EPA / Aplinkos apsaugos agentūra - AAA
Elektrikli ve elektronik donanımlar (ROHS, WEEE) ve piller, kimyasal maddeler (REACH) sınıflandırma ve etiketlendirme düzenlemeleri, diğer kimyasallar (deterjanlar, boyalar, ozon tabakasını incelten maddeler gibi).

- Litvanya Deniz Güvenliği İdaresi (Lithuanian Maritime Safety Administration-LMSA / Lietuvos saugios laivybos administracija – MSA)
Gezi tekneleri, denizcilik donanımları.

- Devlet Yol Ulaşım Müfettişliği (State Road Transport Inspectorate under the Ministry of Transport and Communications / Vastybinė kelių transporto inspekcija prie Susisiekimo ministerijos – VKTI)
Motorlu taşıtlar, yol dışı mobil makineler.

- Gümrük İdaresi (Customs Department under the Ministry of Finance of the Republic of Lithuania / Lietuvos Respublikos muitinė prie Lietuvos Respublikos Finansų ministerijos-CD)
Sınır noktalarındaki ithalat/gümrük denetimleri.

- Devlet İlaç Kontrol Ajansı (State Medicines Control Agency under the Ministry of Health / Valstybinė vaistų kontrolės tarnyba prie Sveikatos ministerijos – SMCA)
Kamu sağlığının korunması için ilaçlar, bilimsel araştırmalar, klinik deneyler gibi konularla ilgili piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri.

- Radyasyon Korunma Merkezi (Radiation Protection Centre / Radiacinės saugos centras – RSC)
Radyasyondan korunmaya ilişkin gerekli gözetim ve kontrol faaliyetleri.

- Devlet Gıda ve Hayvancılıkla İlgili Hizmetler Kurumu (State Food and Veterinary Servise / Valstybinė maisto ir veterinarijos tarnyba)
Gıda ve hayvansal ürünler.

- Devlet Bitki Hizmetleri Kurumu (State Plant Service under the Ministry of Agriculture / Valstybinė augalininkystės tarnyba prie Žemės ūkio ministerijos – VAT)

İthalat Denetimi

Ürünler:
Avrupa Birliğine üçüncü ülkelerden ithal edilen ürünlerden ithalat denetimine tabi olanların listesine Avrupa Komisyonunun aşağıda yer verilen internet sayfasından ulaşılması mümkündür. 
Ayrıca, ithalat/gümrük denetimleri ile ilgili genel bilgi edinebilmek için Avrupa Komisyonu tarafından konuya özel olarak hazırlanmış rehberin incelenmesi
faydalı olabilecektir. (http://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/resources/documents/common/publications/info_docs/customs/product_safety/guidelines_en.pdf)

Denetim şartları (fiziki kontroller, her parti için, risk esaslı denetim gibi):
Gümrük idareleri, gerekli gördüğü bütün ithalat denetimlerini yapma yetkisine sahiptir. İthalat/gümrük denetimi birçok formda gerçekleşebilmektedir. Denetimler, ürünlerin incelenmesi, örnek alınması, sunulan bilginin doğruluğunun ve bütünlüğünün kontrol edilmesi, belgelerin gerçekliğinin ve geçerliliğinin tahkik edilmesi, diğer kayıtların incelenmesi, ulaşım araçlarının teftiş edilmesi gibi faaliyetleri kapsamaktadır.
Tesadüfi kontroller yapılmakla birlikte, risk esaslı denetim sistemin özünü oluşturmaktadır. Elektronik veri işleme teknikleri temel alınarak meydana getirilen risk analizinin sonucuna göre, ithalat denetimlerine ve denetimin mahiyetine karar verilmektedir.

Ticaret Müşavirliklerimiz ve Ataşeliklerimiz

VİLNİUS BÜYÜKELÇİLİĞİ Ümit ATEŞAĞAOĞLU Ticaret Müşaviri Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor J.I. Krasevskio gatve No 14-1 LT-08118 VILNIUS / LITHUANIA
vilnius@ticaret.gov.tr
00 370 5 265 33 80
(IP Tel) 0 312 204 83 08
(Fax) 00 370 5 230 82 15