Şili

Şili

En büyük ithalatçı 2023
En büyük ithalatçı 2023
Çin Halk Cumhuriyeti 59.49Milyar
Dolar
En büyük ihracatçı 2023
En büyük ihracatçı 2023
Çin Halk Cumhuriyeti 112.34Milyar
Dolar
Türkiye’nin ithalatı
8.02 Milyar $
2019
647.31 Milyon $
2023
Türkiye’nin ihracatı
11.42 Milyar $
2019
570.11 Milyon $
2023

Genel Görünüm

Dünyanın 43. büyük ekonomisi olan Şili, siyasi istikrar, ticaret serbestisi, kişi başına düşen gelir, yaşam standardı, basın özgürlüğü, şeffaflık ve rekabetçilik açısından Latin Amerika’nın önde gelen ekonomilerinden biridir. Şili, Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde 59. sırada yer almaktadır.

Şili gelişmiş bir finans sistemine sahip olmakla beraber Latin Amerika’da kredi notunu 25 yıldır A’da tutmayı başarabilen tek ülkedir. Şili’nin son yıllarda Çin ile artan ticari entegrasyonu, ABD ve Avrupa kaynaklı krizlerin ülke ekonomisine etkisinin sınırlı tutulmasında önemli bir unsurdur. Nitekim ülkede çıkarılan bakır, Çin gibi hızlı büyüyen ülkelerden büyük talep görmekte ve bakır fiyatlarındaki artış Şili ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır.

Şili’nin, 18,9 milyonluk nüfusu içerisinde işgücüne katılım oranı %63, işsizlik oranı ise %8,2’dir. İşgücünün %68’i hizmetler sektöründe, %23’ü sanayide, %9’u ise tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Resmi para birimi Şili Pezosu (CLP) olan ülkenin 2019 yılı GSYH büyüklüğü cari fiyatlarla 282,3 milyar dolardır.

Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre 2019 yılı yıllık reel GSYH büyümesi %1,1 olan Şili ekonomisinin, 2020 yılında COVID-19 pandemisinin etkisiyle -%4,5 oranında daralacağı öngörülmektedir.

Comtrade verilerine göre, Şili 2019 yılında toplam 69,5 milyar dolarlık ihracat ve 69,6 milyar dolarlık ithalat yapmıştır. En yakın ticari ilişkilerini Çin, ABD ve Brezilya ile kurarken en fazla ithalatı Çin’den yapmaktadır. Türkiye, 2019 yılında Şili’ye 356 milyon dolarlık ihracat yaparken Şili’den 250 milyon dolarlık ithalat yapmıştır. 2019 yılındaki 600 milyon doları aşan ikili ticaret büyüklüğümüz ile Şili, Türkiye’nin 75. büyük ticari ortağı konumundadır.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Ticari Cazibe Faktörleri

İş yapma kolaylığındaki durumu-2023
3 / 5
Lojistik performansı-2023
3 / 5
Mal ve hizmet ithalatı büyüme (yıllık)-2023
-12.01%
Vizesiz Geçiş
Mal ithalatı-2023
256.51 Milyar $
Bir iş kurmak için gereken süre-2023
4.0 gün
Enflasyon (yıllık)-2023
7.58%
Gayri safi yurtiçi hasıla-2023
335.53 Milyar $
GSYİH büyüme (yıllık)-2023
0.22%-2023
Kişi başına düşen brüt milli gelir, PPP (cari uluslararası dolar)-2023
31.59 Bin $
Mal ve hizmet ithalatı (%GSYİH)-2023
29.83%
Mal ihracatı-2023
284.80 Milyar $
Mal ve hizmet ihracatı büyüme (yıllık)-2023
-0.32%
Hava Taşımacılığı, navlun (milyon ton-km)-2023
1.28 Bin
Konteynır Liman Trafiği (TEU: 20 fit eşdeğer birim)-2023
4.15 Milyon
Tarımsal Katma Değer (% GSYİH)-2023
3.52%
Endüstriyel Katma Değer (% GSYİH)-2023
29.67%
Hizmet Katma Değer (% GSYİH)-2023
56.91%
Mal ve Hizmet İhracatı (%GSYİH)-2023
31.14%
Toplam Nüfus-2023
19.62 Milyon
Doğrudan Yabancı Yatırım, net girişler (% GSYİH)-2023
6.48%
Mal ticareti (% GSYİH)-2023
53.78%
Resmi döviz kuru (1 USD karşılığı yerel para birimi)-2023
840.07
Sevkiyat noktasından yükleme limanına ortlama teslim süresi-2023
3.0 gün
Teslim limanından alıcıya ortalama teslim süresi-2023
3.0 gün
Bu veriler worldbank ve comtrade veri kaynaklarından alınmıştır.

Dış Ticaret Deseni

Ülkenin İthalatı Ülkenin İhracatı
bilgilendirme-mesaji

Bu bölüm, daha iyi bir deneyim sunabilmek için tablet, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlardan erişim için optimize edilmiştir. Görüntüleme yapabilmek için farklı ekran çözünürlüğüne sahip bir cihaz kullanabilir veya tarayıcı pencerenizin boyutlarını değiştirebilirsiniz.

Ülkenin ithalat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ihracat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20192020202120222023

Ülkenin ihracat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ithalat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20192020202120222023
Yukarıdaki grafik Comtrade veri kaynağından ilgili ülkenin raporladığı veriler baz alınarak oluşturulmuştur. İlk on ülke içerisinde payı %1'den küçük olan ülkeler gösterilmemektedir.
GTİP kodunuzu girerek ürünün bu ülkedeki dış ticaret verilerini, rakip ülkelerin pazar payını, vergi oranlarını, ihracat koşullarını ve potansiyel ithalatçılarını görüntüleyebilirsiniz.

Sektörler ve Fırsatlar

Türkiye’nin Şili’ye ihracatı son 5 yıl içerisinde yıllık ortalama %16 artmıştır. İhracatımızın en yüksek olduğu sektör, son 5 yıllık dönemde yıllık ortalama %28 büyüme kaydererek yaklaşık 85 milyon dolar ihracat büyüklüğüne ulaşan demir-çelik olmuştur. İhracat büyüklüğünün en yüksek olduğu ikinci sektör ise son 5 yılda yıllık ortalama %14 büyüme kaydeden ve ihracat büyüklüğü 72 milyon doları aşan otomotiv olmuştur. Makine ve mekanik parçalar en çok ihracatını yaptığımız üçüncü sektör olmakla birlikte son 5 yıl içerisinde yıllık ortalama %15 büyüme kaydederek 30 milyon dolarlık ihracat büyüklüğüne ulaşmıştır.

Şili’nin başlıca doğal kaynakları; bakır, iyot, kereste, demir cevheri, nitrat, değerli metaller ve molibdendir. Şili’nin başlıca tarım ve hayvancılık ürünleri; üzüm, elma, armut, soğan, buğday, mısır, yulaf, şeftali, sarımsak ve fasulye olmakla beraber; sığır eti, kanatlı etler, yün ve deniz ürünleri ise başlıca hayvancılık ürünleridir. Şili imalat sanayii büyük ölçüde bakır, madencilik, gıda ürünleri, balıkçılık, demir-çelik, ahşap, taşıt araçları, çimento ve tekstilden oluşmaktadır.

Tarım ve gıda ürünlerinden bisküvi, şekerli ve çikolatalı mamuller, zeytinyağı, zeytin, maya ve kuru kayısı; sanayi ürünlerinde ise demir/çelik çubuklar, traktörler, ısıtması elektrikle olmayan demir-çelik radyatör, jeneratörler, demir/alaşımsız çelikten profil, oto yedek parça, kauçuktan yeni dış lastikler, otomobil ve steyşın vagonlar, ev tekstili, ağır iş makine ve cihazlarının aksam ve parçaları ve eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar Şili pazarında potansiyel arz etmektedir. Madencilik ve savunma sanayi sektörlerinde de iki ülke arasında işbirliği imkanları mevcuttur.

Türkiye’nin Şili’den yaptığı ithalat son 5 yıl içerisinde yıllık ortalama -%5 küçülmüştür. Türkiye’nin en çok ithal ettiği ürün bakır ve mamülleri olmuştur. Ülkemizin Şili’den en çok ithalat yaptığı diğer ürünler ise sırasıyla meyveler, yemişler ve inorganik kimyasallar olmuştur.

Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Ticaret Müşavirinden Notlar

Ticaret Müşavirlerinin bulundukları ülkede sahadan edindikleri ve ihracatınızı doğrudan etkileyebilecek güncel gelişmeler ve mevzuat değişikliklerine ilişkin notlara bu bölümde ulaşabilirsiniz.

Ülkenin İthalat Potansiyeline Göre Ürünler

Potansiyele göre sektörler

{{sectorIndex+1 + index*6}} - {{sectorItem.sectorName}}

Sektör içinde potansiyeli en yüksek ürünler

Potansiyel, ilgili ülkede seçilen sektörde yer alan ürünlere duyulan ihtiyacın büyüklüğünün 1000’lik skala üzerinden gösterilmesidir.

Yapay zeka teknolojisi kullanan Akıllı İhracat Robotu, ihracatçıların geçmiş verilerinden ve farklı veri kaynaklarından elde ettiği yaklaşık 10 milyon satır veriyi anlık olarak işleyerek kişiye özel hedef pazar önerisi yapmaktadır. Seçeceğiniz hedef pazarlar için dış ticaret verileri, vergi oranları, ihracat koşulları, ithalatçı listeleri gibi ihracat yol haritanızı oluşturmanıza yardımcı olacak birçok bilgiyi görüntüleyebilirsiniz.
Robota Git

İkili Anlaşmalar

İki ülke arasında yapılan ticari anlaşmalar gerek vergiler gerekse gümrük uygulamaları bakımından ihracatta büyük önem taşımaktadır. Anlaşma metinlerine detay görüntüle butonunundan ulaşabilirsiniz.

Serbest Ticaret Anlaşması
Bölgesel Ticaret Anlaşması
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Tercihli Ticaret Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması

Ülkedeki Teknik Engeller

Ülkelerin farklı teknik düzenlemeleri, test ve belgelendirme işlemleri hakkında bilgi edinmek ve ihracat öncesi dönemde varsa teknik engellere yönelik önlem almak ihracatınızı geliştirmek için kritik öneme sahiptir. Aşağıda teknikengel.gov.tr adresi kaynak alınarak hazırlanan bilgileri görüntüleyebilirsiniz.

Ülkedeki yetkili kurum ve kuruluşlar ile iletişim bilgileri

INN (Instituto Nacional de Normalizacion-www.inn.cl), Şili’de standartların (Normas Chilenas-NCHs), teknik düzenlemelerin (normativo technico) geliştirilmesi ve uygulanması, uygunluk değerlendirme, akreditasyon ve metroloji alanlarında faaliyet göstermektedir. Şili Kalkınma Kurumu (CORFO) tarafından 1973’te kurulan INN, 1944 yılında kurulan “Instituto Nacional de Investigaciones Technologicas y Normalizacion-INDICTECNOR)’un yerini almıştır. INN tarafından geliştirilen 4000’in üzerinde standart olup, INN tarafından geliştirilen tüm standartlara (Normas Chilenas Aprobadas) INN sayfasından ulaşmak mümkündür.

İnşaat, gıda ürünleri, gibi farklı ürün gruplarında sağlık, güvenlik ve kalitenin temini mülahazalarıyla geliştirilmiş önemli ölçüde standardın bulunduğu Şili’de, standart geliştirilmesi süreci doğrudan INN inisiyatifi ile olabileceği gibi, bu hususta, kamu ya da özel sektör tarafından INN’ye yapılan başvuru    ile de başlatılabilmektedir. Standart geliştirilmesi sürecinde, eğer ilgili alanda geliştirilmiş bir uluslararası standart var ise, bu büyük ölçüde esas alınmakta, mevcut değilse, bölgesel standartlar,  özel sektör kuruluşlarınca geliştirilmiş standartlar taranabilmektedir. Hazırlanan standart INN websitesi  üzerinden  kamuoyunun dikkatine sunulmakta, toplanan kamuoyu görüşleri, ilgili standardı geliştirmek üzere INN bünyesinde  oluşturulmuş teknik komitenin dikkatine taşınmaktadır.

Esasen kalite standart uygulaması gönüllülük esasında olmakla birlikte, rekabetçi bir pazar olan Şili pazarında, pek çok  şirketin bu konuda duyarlı olduğu gözlemlenmektedir. INN ISO 14000 ve ISO 9000 standartlarına uyum konusunda INN’nin   de teşvik edici bir tutum aldığı görülmektedir.

Teknik düzenlemeler merkezi hükümet düzeyinde, kanun, direktif veya karar şeklinde hazırlanmakta, her  uygulamacı  Bakanlık, kurum kendi görev alanına giren hususlarda teknik düzenleme hazırlayabilmektedir. Kanun şeklindeki teknik düzenlemelerin Kongre onayına sunulması gereklidir.
And Dağları, Pasifik Okyanusu ve Atacama Çölü’nün nın yarattığı doğal bariyerin ülkeye zararlıların gelmesini önlemesi nedeniyle, meyve ve sebze yetiştiriciliği anlamında son derece avantajlı koşullara sahip olan Şili’de, bu özelliğin devamlılığını sağlayacak şekilde zararlıların ülkeye girişine karşı Tarım Bakanlığı’na bağlı “Servicio Agrícola y Ganadero- SAG -Hayvansal ve Tarımsal Koruma Genel Müdürlüğü, http://www.sag.cl/ ” tarafından ithalatta çok sıkı kontroller uygulamaktadır.

Bu çerçevede, canlı hayvan, hayvansal ve bitkisel ürünlerin ithalatında ve transitinde SAG denetimi sıkı bir şekilde uygulanmakta olup tüm hayvansal ve bitkisal ürünlerin ithalatında, menşe ülkesi tarafından düzenlenmiş geçerli hayvan ve  bitki sağlığı sertifikalarının mevcudiyeti aranmaktadır. SAG, gerekli sağlık kontrollerini/denetimlerini yerine getirmek üzere  CPE (Cuarentena Posentrada- giriş sonrası karantina tedbiri) de uygulamakta, bitki ve tohumların ithalatındaki denetimler IPPC (Uluslararası Bitki Koruma Konvansiyonu) uyarınca yerine getirilmektedir.

Ayrıca, alkollü ve alkolsüz içkiler, gübreler, ve tarımsal ilaşlar için SAG’dan ithalat öncesinde onay alınması gerekmektedir. Bu onay sırasında ihracatçı ülkenin ilgili otoriteleri tarafından onaylanmış orijinal belgelerin tasdikli İspanyolca tercümelerinin sunulması gerekmektedir. Taze meyve ve sebze, ahşap ve deriden mamul eşyalar salgın hastalık ve tarım zararlarının tespiti amacıyla SAG tarafından her sevkiyatta kontrol edilmektedir. Her hangi bir olumsuzlukla karşılaşılması durumunda SAG, ürünlerin gazla ilaçlanmasına (fumigasyon), reddine, hatta imhasına karar verebilmektedir.

Şili Tarım Bakanlığına bağlı ACHIPIA (Agencia Chilena para la Inocuidad y Calidad Alimentaria-http://www.achipia.cl), gıda güvenliği, gıda hijyeni ve kalitesinden sorumlu olup bu amaçla, gıda etiketlemesine ilişkin öneriler getirebilmekte, risk bazlı piyasa denetimlerinde bulunabilmektedir.
 
SERNAPESCA (Servicio Nacional de Pesca y Acuicultura-http://www.sernapesca.cl) yine Tarım Bakanlığı bünyesinde bir kurum olup 29 Aralık 1978 tarih ve 2442 sayılı KHK çerçevesinde, ihraç edilenler dahil, balıkçılık ve su ürünlerinin kalite ve güvenliğinden sorumludur.

Ecza, gıda, kozmetik ve ilaçlarda Şili Sağlık Bakanlığı’na bağlı Instituto de Salud Pública (http://www.ispch.cl/), ISP (Kamu  Sağlığı Enstitüsü, http://www.ispch.cl/) tarafından incelenmesi ve onay verilmesi gerekmektedir. Tahlil ve onay süreci ürünün tipine bağlı olarak 3 ila 12 ay arasında sürebilmektedir.

Sağlık alanında Şili’de ABD’nin Food and Drug Administration (http://www.fda.gov/), FDA (Gıda ve İlaç Yönetimi) standardlarının uygulanması sebebiyle FDA’den alınmış bir ruhsatın varlığı inceleme süresini önemli ölçüde kısaltsa da tamamen ortadan kaldırmamaktadır.

Ülkedeki ilgili mevzuat ve mevzuata ulaşılabilecek internet adresleri

Standart ve teknik düzenlemeler dahil, kamu kurumlarınca, görev ve yetki alanları dahilinde uygulanmakta olan mevzuatın,  her uygulamacı birimin web sitesinden, 20 Ağustos 2008 tarih ve 20.285 Sayılı Kanun (Ley N 20.285 Sobre Acceso a la Informacion Publica) uyarınca, “Şeffaf Devlet-Gobierno Transparente” ilkesi gereği güncel bir şekilde yayımlanması esastır. Kanun niteliğindeki tüm düzenlemelerin https://www.leychile.cl adresinden (Biblioteca del Congreso Nacional de Chile) temini mümkündür.

Yanısıra,
- INN tarafından uygulanmakta olan standartlara http://www.inn.cl/nch-aprobadas; akreditasyon uygulamalarına https://www.inn.cl/Acreditacion
- SAG tarafından ithalat ve transit ticarette uygulanan tedbirlere https://www.sag.cl/content/control-de-frontera adresinden
- Gümrüklerde uygulanan ithalat denetimine ilişkin bilgiye, http://www.aduana.cl/compendio-de-normas- aduaneras/aduana/2007-04-23/125943.html adresinden
ulaşılması mümkündür.

Akreditasyon konusunda yetkili kurumlara ise http://acreditacion.innonline.cl (DIRECTORIO DE ACREDITADOS) adresinden erişilebilir.

Ülkeye ihracatta zorunlu belgeler
Zorunlu Belgeler ve Belgeleri Düzenleyen Kurumlar

İthal edilecek ürünün çeşidine göre ithal üründe farklı belgeler/sertifikalandırma aranmaktadır. Her hal ve karda, ithal ürüne eşlik etmesi aranan izin belgesi, sertifika ve onay belgelerinin malın gümrüge girişinden önce sunulması gerekmekte olup Serbest Ticaret Anlaşması kapsamındaki ülkelerden yapılan ithalat için gerekli menşe sertifikası da bu kapsamdadır.

Ateşli silahlar, canlı hayvan, bitkisel ve hayvansal ürünler, alkollü ve alkolsüz içkiler, gübreler ve tarımsal ilaçlar, gıda, ilaç ve kozmetik gibi ürünlerin ithali ise ilgili kamu kurumlarının ön incelemesine ve lisansına tabiidir.

İthalatında ilgili kurumlardan özel izin gerektiren veya ithali yasak olan ürünler ile ithalata ilişkin sıkça sorulan sorular aşağıdaki linkler vasıtasıyla incelenebilir:

https://www.aduana.cl/que-productos-requieren-de-autorizacion-para-ingresar-a-chile/aduana/2022-06-29/123507.html

https://www.aduana.cl/que-mercancias-puedo-importar-y-cuales-estan-prohibidas/aduana/2020-11-16/103555.html

https://www.aduana.cl/todas-las-preguntas-frecuentes-para-importaciones/aduana/2007-02-28/161116.html

İlaçların Sağlık Bakanlığına bağlı (Instituto de Salud Publica-ISP-www.isp.cl) tarafından kaydı gerekmekte, bununla birlikte bu alandaki düzenleyici çerçeve pazarı kısıtlar/pazara girişi engelleyici bir mahiyette uygulanmamakta, özellikle FDA, EMA gibi otoriterlerce veya başka bir ülkede kaydettirilmiş ilaçların kaydı ve pazara giriş süreci daha efektif işlemektedir. Gerekli kayıt yükümlülügünü yerine getirmeyen ürünlerin satış, ithalatı ve kullanımı mümkün olamamaktadır. İlgili kayda bağlı olarak ürün etiketinde, ithalatın yapıldığı ülke, ihracatçı-ithalatçı firma, ilgili ürünün bileşenleri ve kayıt tarihine ilişkin bilgileri içerir bir etiketleme uygulamasına gidilmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından kayıt altına alınan tüm kozmetik ve medikal ürünlere internet sitesinden ulaşmak mümkündür.

Tarım Bakanlığına bağlı SAG (https://www.sag.gob.cl/), tarım ve hayvansal ürünlerin, tohumların, ormancılık ürünlerinin, doğal kaynak niteliğindeki ürünlerin ithalatına ilişkin olarak ihracatçı ülkenin muadili  otoritelerinden alınan orijini, kaliteyi ve ithal ürünün, insan, hayvan ve bitki sağlığı mülahazaları açısından gerekli asgari şartları karşıladığını gösterir sertifikalar eşliğinde ithalatını zorunlu kılmakta, ilgili belgelerin ayrıca Büyükelçilik/Konsolosluk onaylı İspanyolca tercümesi talep edilmektedir.

Benzer şekilde, ahşap ambalajların gazlı ilaçlamalarının uluslararası standardlara (International Standards for Phytosanitary Measures on Wood Packaging (ISPM n°15) http://www.ispm15.com/ISPM15_Revised_2009.pdf) uygun yapıldığına dair belgeler tarım ürünleri ithalatında aranmaktadır.

Diğer taraftan, ithal malın çeşidine göre sunulması gerekli izin veya sertifikalar haricinde, genel anlamda, ithalatta gümrük otoritesine ibrazı gerekli belgeler arasında ise, sevkiyatın muhteviyatını gösterir çeki listesi (packing list-albaran-lista de contenedores) ticari fatura, konşimento, beyanname menşe şehadetnamesi bulunmaktadır.

Ayrıca, ithal ürünlerde etiketlerin İspanyolca ve metrik sisteme göre düzenlenmiş olması gerekmektedir. Ürün paketlerinde, kalite, içerik, net ağırlık, son kullanma tarihi gibi bilgiler aranmakta, bu nitelikleri haiz olmayan bir ürün ithalat denetimini geçse dahi, iç pazara sunulması gerekli düzenlemeler yapılmaksızın mümkün olamamaktadır. Elektrikli makinalar, ayakkabılar, likid gaz, plastik ürünler, tekstil, alkollü içkiler, un, deterjan gibi pek çok ürünün ithalatında spesifik uygulamalar sözkonusudur.

26 Haziran 2016 tarihi itibarıyla yürürlük kazanan Gıda Etiketlemesine ilişkin yeni düzenlemenin (Law No  20.606) kapsamında, tüm gıda ürünleri etiketlerinin, katkı maddeleri dahil tüm muhteviyatı içerecek şekilde düzenlenmesi, besin değerlerine ilişkin bilgi ihtiva etmesi, eğer bu ögeler Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş limitlerin üzerinde ise de,  ayrıca belirtilmesi öngörülmüştür. Aynı Kanun, şeker ve yağ oranı ile kalori açısından yüksek gıda ürünlerinin bu özelliklerinin üründe ayrıca İspanyolca ve diğer dillerde gösterilmesini, bu nitelikteki ürünlerin 14 yaş altındaki çocuklara satışının yasaklanması da öngörümüştür. (Mevzuata bağlı olarak, çocuklar açısından ürünü cazip kılacak paket dizaynı ile satış yapılması, ilk ve orta öğrenim düzeyindeki eğitim kurumlarında bu tür ürünlerin satışı yasaklanmış, bu tür ürünlere ilişkin TV reklamlarının saati bu yaş grubunun TV izleme sıklığına göre ayarlanmıştır.)

Diğer taraftan, 977/96 sayılı Kararname ile yürürlüğe giren Gıda Sağlığına İlişkin Yönetmeliğin 534 ila 542 inci maddelerinde takviye edici gıdalara ilişkin düzenlemeler hüküm altına alınmıştır. İlgili Yönetmelikte, takviye edici gıdaların tanımı, içeriği, etiketleme ve pazarlama standartlarına yer verilmiş olup tüm takviye edici gıdaların tüketiminin herhangi bir hastalığın teşhisi, tedavisi veya önlenmesi amaçlarıyla özendirilmesi yasaklanmıştır. İlave olarak, takviye edici gıdaların ambalajının ön yüzünde ve ürün adının hemen altında belirgin bir şekilde "takviye edici gıda" ibaresinin bulunması ve devamında da "Bu ürünün 8 yaş altındaki çocuklar, hamileler ve emzirenler tarafından tüketilmesi önerilmez. Yetkili bir profesyonel tarafından belirtilmediği sürece dengeli beslenmenin yerini almaz." ifadelerinin eklenmesi zorunludur. Anılan Yönetmeliğin 539 uncu maddesinden itibaren ise “Sporcular İçin Takviye Edici Gıdalar”a yönelik özel hükümler bulunmaktadır.

Ülkede ürün güvenliği denetimleri
Ülkede Ürünlerin Güvenliğinin Tespiti Amacıyla Kullanılan Sistemler ve Sorumlu Kuruluşlar

Zorunlu Sevk Öncesi İnceleme (Inspeccion pre-embarque-IPE) uygulaması mevcut değildir. Bununla birlikte, ithalat denetimi ve piyasa gözetimi ilgili Bakanlıklarca, görev alanlarına giren ürünler itibarıyla uygulanmaktadır. (OECD’nin, ürün piyasası denetimlerinin geliştirilmesi konusunda bir ulusal strateji hayata geçirmesi konusunda bir çağrısı bulunduğunun da hatırlatılmasında fayda görülmektedir.)
 
Canlı hayvan, hayvansal ve bitkisel ürünlerin ithalatında ve transitinde Tarım Bakanlığı ‘na bağlı “Servicio de Agricola y Ganadero-SAG” denetimi sıkı bir şekilde uygulanmakta olup tüm hayvansal ve bitkisal ürünlerin ithalatında, menşe ülkesi tarafından düzenlenmiş geçerli hayvan ve bitki sağlığı sertifikalarının mevcudiyeti aranmaktadır. SAG, gerekli sağlık kontrollerini/denetimlerini yerine getirmek üzere CPE (Cuarentena Posentrada-giriş sonrası karantina tedbiri) de uygulamakta, bitki ve tohumların ithalatındaki denetimler IPPC (Uluslararasi Bitki Koruma Konvansiyonu) uyarınca yerine getirilmektedir. Ayrıca, alkollü ve alkolsüz içkiler, gübreler, ve tarımsal ilaçlar için SAG’dan ithalat öncesinde onay alınması gerekmektedir.

Şili Tarım Bakanlığına bağlı ACHIPIA (Agencia Chilena para la Inocuidad y Calidad Alimentaria,) (http://www.achipia.cl), gıda güvenliği, gıda hijyeni ve kalitesinden sorumlu olup risk bazlı piyasa denetimlerinde bulunmak da görevleri arasındadır.

SERNAC (Servicio Nacional del Consumidor-www.sernac.cl) 1990 yılından (Ley No. 19.496) beri Ekonomi, Tanıtım ve Turizm Bakanlığı  (Ministerio de Economia, Fomento y Turismo) bünyesinde faaliyet gösteren bir kamu kurumu olup, gıda dışı ürünler hariç olmak üzerei, genel anlamda mal ve hizmet piyasasında tüketicileri korumaya yönelik olarak, ülke genelinde yaygınlaşmış bölge ofisleri aracılığıyla piyasa denetimi ve analizi yapmaktadır. (https://www.sernac.cl/portal/619/w3-propertyname-646.html ) Misyonunu, “sorumlu tüketici anlayışını yerleştirmek, tüketicileri hakları ve ürün güvenliği konusunda bilgilendirmek, eğitmek ve ürün güvenliği risklerine karşı korumak” şeklinde tanımlayan SERNAC, bölgesel bazda örgütlenmiş Tüketici Birlikleri (Asocianes de Consumidores) ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. Tüketici Birliklerine ilişkin bilgiye https://www.sernac.cl/portal/620/w3-propertyname-666.html sayfasından ulaşılması mümkündür.

SERNAC, tüketici hak ve çıkarlarının korunması konusunda farkındalığı artırmak üzere, gümrük idaresi dahil diğer kamu kurumlarıyla da yakın işbirliği içindedir. Özellikle, ürün güvenliğine yönelik riskleri minimize etmek üzere, Ulusal Standardizasyon Kurumu (INN) ile ortak projeler (Proyecto SERNAC-INN) yürütülmekte, uluslararası standartların uyumlaştırılması, teknik düzenlemelerin geliştirilmesi konusunda mevzuat gelişimine katkıda bulunmaktadır. Bununla birlikte, tespit edilen tüketicileri yanıltıcı/aldatıcı uygulamalar karşısında, para cezası uygulanması da dahil bir yaptırım gücünün bulunmaması nedeniyle etkinliği tartışılan bir kurumdur.

Gıda ve ilaçlar konusundaki piyasa denetimleri SERNAC görev alanına dahil olmayıp, bu konudaki piyasa denetimleri, Tarım Bakanlığı’na (ACHIPIA, SAG,Comite Nacional del Codex) ve Sağlık Bakanlığı’na (ISP-Instituto Salud Publica) baglı birimler tarafından ifa edilmektedir.

Sevk Öncesi İnceleme

Zorunlu Sevk Öncesi İnceleme uygulaması mevcut değildir. Bununla birlikte, ülkede bu alanda hizmet veren uluslararası ve ulusal firmalar mevcuttur. Bunlar arasında, dünyada yaklaşık 1000 ofis ile faaliyet gösteren SGS Chile LTDA (http://www.sgs.cl/es-ES/Local/Chile), DQS (http://www.dqs-cfs.cl), Bureau Veritas, Goodada (https://inspection.goodada.com/en/chile-inspection-quality-control) gibi firmalar mevcuttur. Veterinerlik ürünleri, otomotiv ürünleri gibi bir çok farklı ürün için gözetim uygulanabilmektedir.

İthalat Denetimi

Farklı ürün gruplarına göre Tarım Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Gümrük İdaresi tarafından ithalatta sıkı denetim  yapılmaktadır.

Şili’nin, fiziki ve coğrafi konumu sebebiyle hemen hemen izole (doğuda 5.000- 7.000 m yüksekliğinde And Dağları, batıda Pasifik Okyanusu, Kuzeyde Atacama Çölü, Güneyde ise buzullar ve Antartika) bir ülke olması ülkeyi pek çok zararlıdan ari kılmaktadır. Coğrafi avantajı ve çoğunlukla ada iklimi gösteren iklim koşullarının dışında, ülkede bitki ve hayvan sağlığına ilişkin olarak çok sıkı kurallar uygulanması da  mevcut üretim ve ihracat kapasitesini olumlu yönde etkilemektedir. Nitekim, sınır geçişlerinde, havaalanı ve limanlarda, ülke tarımını hastalık ve zararlılardan koruma amaçlı sıkı tedbirler uygulanmakta, “Philoxera” gibi, büyük zararlara yol açabilen organizmalardan ülke ari tutulmaktadır. Keza Akdeniz Meyve Sineği de Şili’de hiç gözlemlenmemiştir. Bu özelliğin korunması amacıyla Şili Tarım Bakanlığı’na bağlı Servicio Agrícola y Ganadero, SAG (Hayvansal ve Tarımsal Koruma Genel Müdürlüğü, http://www.sag.cl/) çok sıkı kontroller (karantina, riskli  bazlı denetim, ilaçlama dahil) uygulamaktadır. İthalatta SAG denetimi, tüm bitkisel ve hayvansal ürünler, canlı hayvan ve hayvan embriyosu, hayvan yemi ve damızlıklar için geçerlidir. Alkollü ve alkolsüz içkiler, tarım ürünleri, hayvan ve hayvansal ürünlerle birlikte tarımsal ve hayvansal bazlı ürünler, gübreler, ve tarımsal ilaçlar için SAG’dan ithalat  öncesinde  onay alınması gerekmektedir. Bu onay sırasında ihracatçı ülkenin otoriteleri (Tarım Bakanlığı vb.) tarafından onaylanmış orijinal belgelerin tasdikli İspanyolca tercümelerinin sunulması gerekmektedir.

Canlı hayvan ithalatında, bir süre karantina uygulaması yapılarak klinik ve patolojik testler uygulanmaktadır.

Taze meyve ve sebze, ahşap ve deriden mamul eşyalar salgın hastalık ve tarım zararlarının tespiti amacıyla SAG tarafından her sevkiyat kontrol edilmektedir. Her hangi bir olumsuzlukla karşılaşılması durumunda SAG, ürünlerin gazla ilaçlanmasına, reddine hatta imhasına karar verebilmektedir.

Öte yandan, ecza, gıda, kozmetik ve ilaçlarda Şili Sağlık Bakanlığı’na bağlı Instituto de Salud Pública (http://www.ispch.cl/), ISP (Kamu Sağlığı Enstitüsü, http://www.ispch.cl/) tarafından incelenmesi ve onay verilmesi gerekmektedir. Tahlil ve onay süreci ürünün tipine bağlı olarak 3 ila 12 ay arasında sürebilmektedir. Sağlık alanında Şili’de ABD’nin Food and Drug Administration, FDA (Gıda ve İlaç Yönetimi) standartlarının uygulanması sebebiyle FDA’den alınmış bir ruhsatın varlığı inceleme süresini önemli ölçüde kısaltsa da tamamen ortadan kaldırmamaktadır. Ticari veya şahsi kullanım amacıyla ilaç ithalatı yapacaklara bir dizi sorumluluk yüklenmiş olup ilk olarak firmaların/gerçek kişilerin ISP'ye ait elektronik platforma kayıt yaptırarak ithalat ve gümrük izni alması gerekmektedir (Bkz: https://www.ispch.cl/anamed/importacion-y-exportacion/).


İlaçların Sağlık Bakanlığına bağlı (Instituto de Salud Publica-ISP) tarafından kaydı gerekmekte, bununla birlikte bu alandaki düzenleyici çerçeve pazarı kısıtlar/pazara girişi engelleyici bir mahiyette uygulanmamakta, özellikle FDA, EMA gibi  otoriterlerce veya başka bir ülkede kaydettirilmiş ilaçların kaydı ve pazara giriş süreci daha efektif işlemektedir. Gerekli kayıt yükümlülügünü yerine getirmeyen ürünlerin satış, ithalatı ve kullanımı mümkün olamamaktadır. İlgili kayda bağlı olarak ürün etiketinde, ithalatın yapıldığı ülke, ihracatçı-ithalatçı firma, ilgili ürünün bileşenleri ve kayıt tarihinie ilişkin bilgileri içerir bir etiketleme uygulamasına gidilmektedir.

Ticaret Müşavirliklerimiz ve Ataşeliklerimiz

SANTİAGO BÜYÜKELÇİLİĞİ Selda Nil GÜNER Ticaret Müşavir Yardımcısı Embajada de Turquia Consejeria Commercial Barros Errazuriz 1954 Of. 1204 Providencia, SANTIAGO / CHILE
santiago@ticaret.gov.tr
00 56 2 247 090 09
(IP Tel) 0 312 204 82 47
(Fax) 00 56 2 237 894 42