Haberler

aradeniz havzası ve çevresinde yer alan ülkelerin ekonomik iş birliği çerçevesinde bölgede barış ve istikrara katkı, ekonomik, sosyal ve kültürel yakınlaşmayı hedefleyen Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) 26 Haziran 1992’de Türkiye’nin girişimleri sonucu kuruldu. Örgütün bu yıl kuruluşunun 28. yıl dönümü kutlanıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, KEİ’nin kuruluşu, 1980’li yılların ikinci yarısının sonuna doğru Karadeniz bölge ülkelerinde oluşan siyasi ve ekonomik gelişmelerin yarattığı ihtiyaçlara dayanıyor.

Türkiye bir taraftan 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın liderlik ettiği liberal ekonomiye geçerek 1970’li yılların siyasi karışıklık ve üretim kaybı dönemini geride bırakarak, altyapısını modernize edip, Avrupa’nın önemli bir üretim üssü haline geldi. Ama Avrupa Birliği (AB) üyeliği otuz yıllık müzakerelere rağmen gerçekleşmedi.

Türkiye’nin ise artan sanayi ve tarım üretimi için yeni pazarlara ihtiyacı vardı. Daha da önemlisi Türkiye’nin enerjiye ihtiyacı vardı ve en yakın enerji kaynağı Rusya olarak ön plana çıktı.

Komünizmin 1990'daki çöküşüyle birlikte bölge ülkelerinin tamamı hızla serbest pazar ekonomilerine geçmeye başladı. Doğu Avrupa ülke vatandaşları daha önce paraları olsa da kolayca alamadıkları malları artık alabiliyorlardı ve Türkiye ise söz konusu malların üretildiği en yakın ülkeydi.

Türkiye’nin bu ülkelerle karşılıklı ticareti hep vardı ancak bu ticaret gerek ekonomik sıkıntılar gerekse pazar ekonomisinin yaygın olmayışı ve bunun doğurduğu gümrük mevzuatı, kotalar, tüketici alışkanlıkları gibi nedenlerden dolayı sınırlı kaldı.

Söz konusu karşılıklı ihtiyaçlar bölgesel bir ekonomik iş birliği kurulması için gereken ortamı sağladı. Bu şartların oluştuğunu gören ilk kişi, özellikle ekonomide kritik adımlar atan dönemin Başbakanı Turgut Özal oldu. Onun yönlendirmesiyle “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü” süreci dört ülkenin katılımıyla 1990 Ankara Toplantısı ile başladı. Bu toplantıdan bir yıl önce Berlin Duvarı yıkılmış,Başbakan Özal ülkenin 8. Cumhurbaşkanı seçilmişti.

Özal, Cumhurbaşkanlığına seçilse de fikir babası olduğu Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü çalışmaları aynı hızla devam etti ve 1992 yılındaki İstanbul Zirvesi’nde bu çalışmaların semeresi alındı. Bu zirvede imzacı ülke sayısı 11’e çıkarken, 2004’te Sırbistan’ın da örgüte katılmasıyla üye sayısı 12’ye çıktı.