Doğu Avrupa ve Batı Asya’nın kesişim noktası olan Kafkasya’da yer alan Azerbaycan, üniter bir anayasal cumhuriyet yönetimine sahiptir. Azerbaycan, Sovyetler Birliği sonrası ekonomik geçişini tamamlamış, petrol bazlı ve gelişmekte olan bir ekonomiye sahiptir. Azerbaycan ulusal para birimi manattır (AZN). Resmi dil Azerice olmakla beraber ülkede Rusça yaygın olarak konuşulmaktadır. Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde Türkiye’nin hemen ardından 34. sırada yer almaktadır.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından, Azerbaycan 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu ani geçişle, Cumhuriyetler arası bağlılığı esas alan ekonomik yapının dağılması, siyasi ve hukuksal altyapı eksikliği ve teknolojinin eski kalması nedenleriyle Azerbaycan ekonomisi ani bir çöküşe uğramıştır. Ülkede siyasi istikrarın tekrar sağlanması sonrasında ekonomiye yoğunlaşan Azerbaycan, dünyanın önde gelen petrol şirketleri ile yataklarının birlikte işlenmesi ve paylaşılması konusunda yaptığı anlaşmalar ve yeniliklere hızla uyum sağlaması sayesinde, 1996 yılından itibaren ekonomide büyüme elde etmiştir.
10 milyonluk nüfusu ile Azerbaycan dünyanın en kalabalık 90. ülkesidir. 2020 yılı itibariyle nüfusunun %53,6’sı kırsal kesimde yaşamaktadır ve işgücüne katılım oranı %62,8’dir. İşgücünün %49’u hizmetler sektöründe, %15’i sanayi sektöründe ve %36’sı tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Azerbaycan, 2021 yılında cari fiyatlarla 54,62 milyar dolarlık GSYH büyüklüğü ile dünyada 89. sıradadır. Uluslararası Para Fonu (IMF) verisine göre 2021 yılında yıllık reel olarak %5,6 oranında büyüyen Azerbaycan ekonomisinin, 2022 yılında yıllık %2,8 oranında büyüyeceği öngörülmektedir.
Birleşmiş Milletler (UN) Comtrade verilerine göre, Azerbaycan 2021 yılında toplam 22,2 milyar dolarlık ihracat ile dünyada 51. sırada, 11,7 milyar dolarlık ithalat ile 65. sırada yer almaktadır. En yakın ticari ilişkilerini İtalya, Türkiye, Rusya, İsrail ve Hırvatistan ile kurmuştur. İhracat sıralaması İtalya, Türkiye, Rusya’dır. Türkiye 2021 yılında Azerbaycan’a 2,34 milyar dolarlık ihracat yaparken, Azerbaycan’dan 751 milyon dolarlık ithalat yapmıştır. 2021 yılı itibariyle Azerbaycan yıllık ihracatının %12,69’unu Türkiye’ye ihraç etmektedir. Yaklaşık 2,3 milyar dolar büyüklüğüne sahip başlıca ürünler, helikopter, uçak, tıbbi ürünler, demir ve çelik inşaat malzemeleridir. Ülkenin ithalatında Türkiye %16 oranla 2. sıradadır. Yaklaşık 1,8 milyar dolar değerindeki ithalatın başlıca ürünleri petrol, pamuk, alüminyum sac levhadır. İkili ticaret büyüklüğümüzün 3 milyar dolara ulaştığı Azerbaycan, en büyük 37. ticari partnerimiz ve en yüksek net ihracatımızın olduğu 20. ülkedir. Son 5 yılda Azerbaycan’a ihracatımız yıllık ortalama %12 ve Azerbaycan’dan ithalatımız %16 yıllık ortalama büyüme oranı ile artmıştır.
Azerbaycan, tıpkı diğer ülkeler gibi, 2020'de benzeri görülmemiş zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. COVID-19 ve petrol fiyat şoklarının birleşimi ekonomiyi durgunluğa itmiştir. Büyük bir mali yardım paketi bu şokun ekonomik etkisini hafifletmeye yardımcı olmuş ve ekonomi toparlanmaya başlamıştır. Ancak orta vadeli görünüm zayıf kalmaya devam etmektedir. Petrol kaynaklarının yüzyılın ortasına kadar tükenmesi beklendiğinden, uzun vadeli mali sürdürülebilirlik ancak ekonominin çeşitlendirilmesi ile mümkündür. Yetkililer, önümüzdeki on yıl içinde hızlandırılmış ancak sürdürülebilir sosyo-ekonomik kalkınmanın stratejik hedeflerini belirlemiştir ve bu amaçla politika planları geliştirmektedir.
Rusya-Ukrayna savaşı Azerbaycan için ekonomik riskleri artırmıştır. Ancak, artan jeopolitik gerginlikler ile arz güvenliği üzerine endişelerin tetiklendiği küresel piyasada yükselen petrol fiyatlarının ihracat gelirlerini artırması, yüksek enflasyon ve enerji dışı ticaretin bozulması gibi olumsuz faktörlerin etkisini azaltması beklenmektedir.-
Ticaret Müşavirinden Notlar
Ticaret Müşavirlerinin bulundukları ülkede sahadan edindikleri ve ihracatınızı doğrudan etkileyebilecek güncel gelişmeler ve mevzuat değişikliklerine ilişkin notlara bu bölümde ulaşabilirsiniz.