Moldova

Moldova

En büyük ithalatçı 2023
En büyük ithalatçı 2023
Romanya 3.90Milyar
Dolar
En büyük ihracatçı 2023
En büyük ihracatçı 2023
Romanya 4.26Milyar
Dolar
Türkiye’nin ithalatı
8.45 Milyar $
2019
401.41 Milyon $
2023
Türkiye’nin ihracatı
10.98 Milyar $
2019
958.99 Milyon $
2023

Genel Görünüm

Moldova, 2023 yılında kişi başı 17.60 Bin $ ve toplam 16.53 Milyar $ gayri safi milli hasılaya sahiptir. 2023 yılında toplam 26.02 Milyar $ ithalat ve 12.14 Milyar $ ihracat gerçekleştirmiştir.

En çok ithalat yapılan başlıca ülkeler
Romanya 3.90 Milyar $
Ukrayna 3.22 Milyar $
Çin Halk Cumhuriyeti 3.05 Milyar $
Türkiye 2.22 Milyar $
Almanya 1.85 Milyar $
En çok ihracat yapılan başlıca ülkeler
Romanya 4.26 Milyar $
Ukrayna 1.78 Milyar $
Almanya 663.94 Milyon $
Çek Cumhuriyeti 482.75 Milyon $
Rusya 432.29 Milyon $
Ülkenin en fazla ithal ettiği ürünler
27 Bitümenli taşkömürü 1.96 Milyar $
2710 Petrol ve bitümenli yağlardan elde edilen hafif yağlar ve müstahzarları (petrol veya bitümenli yağ oranı >=%70) 1.27 Milyar $
271019 Petrol yağları ve bitümlü minerallerden elde edilen yağlar; ağırlık% 70 veya daha fazla petrol yağı veya bitümlü minerallerden yağ içeren yağlar (hafif yağlar ve preparatlar hariç, biyodizel içeren, ham ve atık yağlar hariç) 1.01 Milyar $
85 Gümüş oksitli elektrik pilleri, bataryalar 876.35 Milyon $
87 Yük taşımaya mahsus römork ve yarı römorklar 669.67 Milyon $
Ülkenin en fazla ihraç ettiği ürünler
85 Gümüş oksitli elektrik pilleri, bataryalar 632.23 Milyon $
8544 Bağlantı parçaları takılmış olan (gerilimi:<1000 V.) diğer elektrik iletkenleri 547.99 Milyon $
27 Bitümenli taşkömürü 455.36 Milyon $
2710 Petrol ve bitümenli yağlardan elde edilen hafif yağlar ve müstahzarları (petrol veya bitümenli yağ oranı >=%70) 397.71 Milyon $
10 Kuş yemi 395.80 Milyon $
Daha Fazla Görüntüle Daha Az Görüntüle

Ticari Cazibe Faktörleri

İş yapma kolaylığındaki durumu-2023
3 / 5
Lojistik performansı-2023
2 / 5
Mal ve hizmet ithalatı büyüme (yıllık)-2023
-3.13%
Vizesiz Geçiş
Mal ithalatı-2023
26.02 Milyar $
Bir iş kurmak için gereken süre-2023
4.0 gün
Enflasyon (yıllık)-2023
13.42%
Gayri safi yurtiçi hasıla-2023
16.53 Milyar $
GSYİH büyüme (yıllık)-2023
0.78%-2023
Kişi başına düşen brüt milli gelir, PPP (cari uluslararası dolar)-2023
17.60 Bin $
Mal ve hizmet ithalatı (%GSYİH)-2023
59.59%
Mal ihracatı-2023
12.14 Milyar $
Mal ve hizmet ihracatı büyüme (yıllık)-2023
5.19%
Hava Taşımacılığı, navlun (milyon ton-km)-2023
0.61
Konteynır Liman Trafiği (TEU: 20 fit eşdeğer birim)-2023
818
Tarımsal Katma Değer (% GSYİH)-2023
7.62%
Endüstriyel Katma Değer (% GSYİH)-2023
17.44%
Hizmet Katma Değer (% GSYİH)-2023
61.09%
Mal ve Hizmet İhracatı (%GSYİH)-2023
35.54%
Toplam Nüfus-2023
2.48 Milyon
Doğrudan Yabancı Yatırım, net girişler (% GSYİH)-2023
2.52%
Mal ticareti (% GSYİH)-2023
76.93%
Resmi döviz kuru (1 USD karşılığı yerel para birimi)-2023
18.16
Sevkiyat noktasından yükleme limanına ortlama teslim süresi-2023
-
Teslim limanından alıcıya ortalama teslim süresi-2023
-
Bu veriler worldbank ve comtrade veri kaynaklarından alınmıştır.

Dış Ticaret Deseni

Ülkenin İthalatı Ülkenin İhracatı
bilgilendirme-mesaji

Bu bölüm, daha iyi bir deneyim sunabilmek için tablet, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlardan erişim için optimize edilmiştir. Görüntüleme yapabilmek için farklı ekran çözünürlüğüne sahip bir cihaz kullanabilir veya tarayıcı pencerenizin boyutlarını değiştirebilirsiniz.

Ülkenin ithalat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ihracat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20192020202120222023

Ülkenin ihracat yaptığı ilk 10 ülke ve bu ülkenin sektör bazında ithalat tutarları aşağıda gösterilmektedir.

20192020202120222023
Yukarıdaki grafik Comtrade veri kaynağından ilgili ülkenin raporladığı veriler baz alınarak oluşturulmuştur. İlk on ülke içerisinde payı %1'den küçük olan ülkeler gösterilmemektedir.
GTİP kodunuzu girerek ürünün bu ülkedeki dış ticaret verilerini, rakip ülkelerin pazar payını, vergi oranlarını, ihracat koşullarını ve potansiyel ithalatçılarını görüntüleyebilirsiniz.

Ticaret Müşavirinden Notlar

Ticaret Müşavirlerinin bulundukları ülkede sahadan edindikleri ve ihracatınızı doğrudan etkileyebilecek güncel gelişmeler ve mevzuat değişikliklerine ilişkin notlara bu bölümde ulaşabilirsiniz.

Ülkenin İthalat Potansiyeline Göre Ürünler

Potansiyele göre sektörler

{{sectorIndex+1 + index*6}} - {{sectorItem.sectorName}}

Sektör içinde potansiyeli en yüksek ürünler

Potansiyel, ilgili ülkede seçilen sektörde yer alan ürünlere duyulan ihtiyacın büyüklüğünün 1000’lik skala üzerinden gösterilmesidir.

Yapay zeka teknolojisi kullanan Akıllı İhracat Robotu, ihracatçıların geçmiş verilerinden ve farklı veri kaynaklarından elde ettiği yaklaşık 10 milyon satır veriyi anlık olarak işleyerek kişiye özel hedef pazar önerisi yapmaktadır. Seçeceğiniz hedef pazarlar için dış ticaret verileri, vergi oranları, ihracat koşulları, ithalatçı listeleri gibi ihracat yol haritanızı oluşturmanıza yardımcı olacak birçok bilgiyi görüntüleyebilirsiniz.
Robota Git

İkili Anlaşmalar

İki ülke arasında yapılan ticari anlaşmalar gerek vergiler gerekse gümrük uygulamaları bakımından ihracatta büyük önem taşımaktadır. Anlaşma metinlerine detay görüntüle butonunundan ulaşabilirsiniz.

Serbest Ticaret Anlaşması
Bölgesel Ticaret Anlaşması
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Tercihli Ticaret Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması

Ülkedeki Teknik Engeller

Ülkelerin farklı teknik düzenlemeleri, test ve belgelendirme işlemleri hakkında bilgi edinmek ve ihracat öncesi dönemde varsa teknik engellere yönelik önlem almak ihracatınızı geliştirmek için kritik öneme sahiptir. Aşağıda teknikengel.gov.tr adresi kaynak alınarak hazırlanan bilgileri görüntüleyebilirsiniz.

Ülkedeki yetkili kurum ve kuruluşlar ile iletişim bilgileri

  Standartlar

 

- Moldova Ulusal Standardizasyon Enstitüsü (Institutul de Standardizare din Moldova): www.standard.md 
- Moldova Ulusal Metroloji Enstitüsü (Institutul Național de Metrologie): www.metrologie.md 
 
 

  Teknik Düzenlemeler

 

- Moldova Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı (Ministerul Economiei al Republicii Moldov: www.mec.gov.md 
- Moldova Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı (Ministerul Afacerilor Interne al Republicii Moldova): www.mai.gov.md 
- Moldova Cumhuriyeti Bölgesel Kalkınma ve İnşaat Bakanlığı (Ministerul Dezvoltării Regionale și Construcțiilor al Republicii Moldova)
- Moldova Cumhuriyeti Ulaştırma ve Yol Altyapısı Bakanlığı
(Ministerul Transporturilor și Infrastructurii Drumurilor al Republicii Moldova)
- Moldova Cumhuriyeti Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Bakanlığı (Ministerul Tehnologiei Informației și Comunicațiilor al Republicii Moldova)
- Moldova Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı (Ministerul Mediului al Republicii Moldova): www.mediu.gov.md 
- Moldova Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı (Ministerul Sănătății al Republicii Moldova): www.ms.gov.md
- Moldova Cumhuriyeti Tarım ve Gıda Sanayi Bakanlığı
(Ministerul Agriculturii şi Industriei Alimentare al Republicii Moldova)

 

  Akreditasyon

 

- Moldova Ulusal Akreditasyon Merkezi (Centrul Național de Acreditare – MOLDAC): www.acreditare.md

 

  Ürün Güvenliği

 

Tüketiciyi Koruma Ajansı (Agenţia pentru Protecţia Consumatorilor): www.consumator.gov.md
- Ulusal Gıda Güvenliği Ajansı (Agenția Națională pentru Siguranța Alimentelor (ANSA)): www.ansa.gov.md
- İlaç ve Tıbbi Cihaz Ajansı (Agenția Medicamentului și Dispozitivelor Medicale)
- Tehlikeli Endüstriyel Maddelerin Teknik Denetiminden Sorumluğu Devlet Başmüfettişliği (Inspectoratul Principal de Stat pentru Supravegherea Tehnica a Obiectelor Industriale Periculoase) 
- Sivil Savunma ve Acil Durumlar Müdürlüğü (Serviciul Protecţiei Civile şi Situaţiilor Excepţionale): www.dse.md 
- Devlet İnşaat Müfettişliği (Inspecţia de Stat în Construcţii): www.isc.gov.md 
- Moldova Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (Agenţia Naţională pentru Reglementare în Energetică a Republicii Moldova): www.anre.md 
Kamu Sağlığı Devlet Gözetim İdaresi (Centrul Național de Sănătate Publică)
- Alkol Ürünleri Gözetimi Devlet Müfettişliği (Inspectoratul de Stat pentru Supravegherea Productiei Alcoolice): www.isspa.gov.md

 

  İthalat Denetimi

 

- Moldova Gümrük İdaresi: www.customs.gov.md 
- Ulusal Gıda Güvenliği Ajansı (Agenția Națională pentru Siguranța Alimentelor (ANSA)): www.ansa.gov.md

 

  Piyasa Gözetimi ve Denetimi

 

Teknik düzenlemelere ilişkin piyasa gözetim denetimi ile ürün güvenliği/güvenilirliği denetimi aynı kurumlar tarafından yapılmaktadır.

Ülkedeki ilgili mevzuat ve mevzuata ulaşılabilecek internet adresleri

  Standartlar

 

Moldova’da söz konusu konulardaki mevzuata kurumların internet sayfalarında mevzuat bölümlerinde ulaşılması mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Hükûmet Kararları ile belirlenen teknik düzenlemelere www.legis.md internet adresinden ulaşmak mümkün bulunmaktadır.
 

Ülkeye ihracatta zorunlu belgeler
Zorunlu Belgeler ve Belgeleri Düzenleyen Kurumlar

Moldova Cumhuriyeti’nde, zorunlu belgelendirmeye tabi olan ürünlere ilişkin resmi olarak onaylanmış bir liste bulunmamaktadır.
Ürünler için zorunlu olan belgeler ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri, bu ürünlere ilişkin normatif düzenlemeler ile belirlenmektedir. (teknik düzenlemeler Hükûmet Kararları ile belirlenmektedir.)

Moldova standartlarına göre üretilen ürünlerde üretim yerinde veya pazara sunulmadan önce üretici veya üretici yetkili temsilcisi tarafından SM (Moldova Standartı) işareti uygulanmaktadır.
SM işareti olmayan ürünler için akredite edilmiş makamlarca düzenlenen uygunluk belgesi alınması gerekmektedir.
CE işareti olan ürünler Moldova standartlarına uygun üretilmiş ürün olarak kabul edilmekte ve tekrar ürün uygunluğunu ispatlamaya gerek duyulmamaktadır.
İthal edilen birincil tarımsal ürünlerde, tarımsal gıda ürünlerin zorunlu olarak ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş bitki sağlık belgeleri, yaş meyve ve sebzelerde ise bunun yanı sıra pestisit kalıntıları ve nitrat içeriği açısından güvenilir/zararsız olduğunu gösteren, sertifika ya da resmi belgenin olması gerekmektedir.
 
Canlı hayvan ithalatında Moldova makamlarından hayvan sağlığı belgesinin alınması gerekmektedir. Hayvansal ürünler ve sakatatları, reprodüksiyon malzemeleri ve kuluçka yumurtaları, hayvan yemi ve katkılarına ilişkin sağlık belgesinin alınması için ihracatçı ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenen deneyim raporunun ibraz edilmesi gerekmektedir. 
Moldova’ya etil alkol ve alkollü ürünlerin ithalatında zorunlu olarak ihracatçı ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenen kalite ve uygunluk belgelerinin olması gerekmektedir. 

Talep edilen belgeleri düzenleyen kuruluşlar:
- Uygunluk Belgesi: Uygulamalı Metroloji ve Belgelendirme Merkezi (Centrul de Metrologie Aplicată și Certificare)
- Bitki ve Sağlık Belgeleri: Ulusal Gıda Güvenliği Ajansı (Agenția Națională pentru Siguranța Alimentelor (ANSA)

Zorunlu Belgelenmeye Tabi Ürünler

Alçak Gerilim Ekipmanları, Basınçlı Ekipmanlar, Oyuncaklar, Yapı Malzemeleri, Elektromanyetik Uyumluluk, Sanayi Makinaları, Kişisel Koruyucu Donanımlar, Otomatik Olmayan Tartı Aletleri, Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar, Gaz Yakan Cihazlar, Sıcak Su Kazanları, Sivil Kullanım Amaçlı Patlayıcılar, Tıbbi Cihazlar, Muhtemel Patlayıcı Ortamlar, Gezi Tekneleri, Asansörler, Soğutma Ekipmanları, Basınçlı Ekipmanlar, In Vitro Tıbbi Tanı Cihazları, Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları, Ambalaj Ürünleri ve Atıkları, İnsan Taşımak Üzere Tasarımlanan Kablolu Taşıma Tesisatı, Trans-Avrupa Yüksek Hızlı Demiryolları Sistemiyle İşbirliği İçinde Çalışabilirliği, Gemi Teçhizatı, Basınç Altındaki Taşınabilir Teçhizatlar, Bina Dışında Kullanılan Teçhizatın Çevreye Gürültü Seviyesi Değerlendirilmesi, Trans-Avrupa Konvansiyonel Demiryolları Sistemiyle İşbirliği İçinde Çalışabilirliği, Ölçü Aletleri, Havai Fişek Ürünleri, Enerji Etiketlemesi, Birincil Tarımsal Ürünler, Tarımsal Gıda Ürünleri, Hayvan Yemi.

Diğer ülke belgelerinin kabulü

CE işareti olan ürünler Moldova standartlarına uygun üretilmiş ürün olarak kabul edilmekte ve tekrar ürün uygunluğunu ispatlamaya gerek duyulmamaktadır.

Ülkede ürün güvenliği denetimleri
Ülkede Ürünlerin Güvenliğinin Tespiti Amacıyla Kullanılan Sistemler ve Sorumlu Kuruluşlar

Moldova’da genel olarak bitki, bitkisel ürünler ve canlı hayvanlara ilişkin ürün güvenliği denetimi ithalat sırasında yapılmaktadır. Söz konusu denetimden sorumlu kurum Moldova Gıda Sağlığı Ajansı’dır.

Moldova’da genel olarak kullanılan yöntem piyasa gözetimi ve denetimi yöntemidir. Bu alanda sorumlu kurum ve kuruluşlarla ilgili detaylı bilgi www.teknikengel.gov.tr/#/ulke/moldova sayfasında yer almaktadır.

İthalat Denetimi

Moldova’dan yapılan ihracatın % 90’ı ve Moldova’ya yapılan ithalatın % 60’ı, zorunlu olan fatura, nakliye belgesi (konşimento) ve izin belgesi (belirli ürün grupları için) eşliğinde gümrük beyannamesi sunularak fiziksel kontrole tabi olmayacak şekilde yeşil hat üzerinden gerçekleştirilmektedir. Böylece, Gümrük İdareleri tarafından ancak, risk analizi sonucunda, beyan edilen bilgi ve belgelerin teyit edilmesine ihtiyaç duyulduğu zaman ilave belge talep edilebilmektedir.
Diğer taraftan, Moldova’da gıda güvenliği, hayvan ve bitki sağlığı, tohum denetimi, birincil ürünler, gıda ürünleri ve hayvan yemi kalitesinden sorumlu kurum Ulusal Gıda Güvenliği Ajansı’dır.
Zirai karantinaya tabi olan bitki, bitkisel ürünler ve alakalı ürünlerin ithalatı genel olarak ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca her parti için düzenlenen bitki sağlığı sertifikasına istinaden bitki ithalat izni alınarak gerçekleştirilmektedir. Bazı ürünlerin ithalatına ise ancak menşei ülke üretim yerinde sağlık incelemesinin yapılması müteakip izin verilmektedir.
Diğer taraftan, yaş meyve ve sebzeler ürünlerin ithalatında, bitki sağlığı sertifikasının yanında, ürünlerin pestisit kalıntıları ve nitrat içeriği açısından güvenilir/zararsız olduğunu gösteren sertifika ya da resmi belgenin olması gerekmektedir.
Söz konusu ürünlerin denetimi ithalat aşamasında gümrük kapılarında Ajans’ın temsilciliklerinde gerçekleştirilmektedir.
Gümrük kapılarında kontrol sonucunun olumlu çıkması durumunda, ithal edilen ürünler için bitki sağlık belgesi düzenlenip bunların ülkeye girmesine izin verilmektedir.
Moldova’ya ithal edilen canlı hayvanların ülkeye girişi ise ancak 30 güne kadar sürebilecek zorunlu karantinada yine Ulusal Gıda Güvenliği Ajansı tarafından gerekli kontrole tabi tutulduktan sonra mümkün olmaktadır.

Ticaret Müşavirliklerimiz ve Ataşeliklerimiz

KİŞİNEV BÜYÜKELÇİLİĞİ Elif DURAKOĞLU Ticaret Müşaviri Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor Strada Alexei Mateevici, 55 CHISINAU / MOLDOVA
kisinev@ticaret.gov.tr
00 373 22 22 22 28
(Fax) 00 373 22 21 16 40