Yunanistan

Uluslararası ticaret politikası kurallarına bağlı bir serbest piyasa ekonomisi olan Yunanistan 1995 yılından beri Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesidir. Resmi dili Yunanca olan ülkenin para birimi Avrodur. Ekonomik büyüklük bakımından dünyada 52’nci sırada yer alan Yunanistan, 131.957 km2 yüzölçümü ve topraklarının yaklaşık %80’ini oluşturan dağlık bölgeleri ile Doğu Akdeniz’den ve Balkanlara uzanan stratejik bir konuma sahiptir. 

1981 yılında gerçekleşen Avrupa Birliği (AB) üyeliği ile birlikte tarım ve sanayiye dayalı ülke ekonomisinde turizm ve lojistik gibi hizmetlere yönelik yapısal bir dönüşüm gerçekleşmiştir. Nitekim sanayinin GSYİH içindeki payı %16,9, tarımın %4,1, hizmetlerin ise %79,1 olup; ülke ekonomisinin başta turizm ve deniz taşımacılığı olmak üzere büyük oranda hizmetler sektörüne dayalı olması bu durumu teyit etmektedir.

2009-2017 yıllarında yaşanan kriz nedeniyle Yunan ekonomisi ciddi anlamda küçülmüştür. Mayıs 2010'da Yunanistan, uluslararası sermaye piyasalarından dışlanma ve kamu borç yükü ile karşı karşıya kalması nedeniyle, Avrupa Komisyonu (EC), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Uluslararası Para Fonu'ndan (IMF) mali yardım talep etmiştir. Buna karşılık Yunanistan, kemer sıkma önlemleri ve yapısal reformlar uygulamayı kabul etmiştir. Ekonomik krizin etkinliği ülkedeki AB’nin mali gözetiminin ve sermaye kontrollerinin yürürlükten kaldırıldığı 20 Ağustos 2022 tarihi itibarıyla sona ermiştir. 

2023 sonu itibariyle Yunanistan, halen AB ülkeleri arasında %161,9 ile kamu borç yükünün milli gelire oranı en yüksek olan ülke konumundadır. OECD’nin Yunanistan’ın Ekonomik Görünümü 2023 raporuna göre Yunanistan, COVID-19 krizinden iyi şekilde toparlanarak ve istihdam artışı sağlayarak çıkmıştır. Artan yatırımlar ve ihracat, devlet desteği tedbirleri, “Yunanistan 2.0 - İyileşme ve Dayanıklılık Paketi”nin uygulanması ülke ekonomisini desteklemeye devam etmektedir. Ancak bölgesel istikrarsızlıklar nedeniyle yükselen enerji fiyatları ve diğer belirsizlikler ekonomik aktivitedeki iyileşmeyi yavaşlatmaktadır. Bununla birlikte, ufak da olsa faiz dışı bütçe fazlasının elde edilmesi ve korunması, enerji desteği tedbirlerinin daha iyi hedeflenmesi, vergi tabanının daha da genişletilmesi ve vergi kaçağının önüne geçecek etkin tedbirlerin alınması suretiyle kamu gelirlerinin korunması, Yunanistan'ın yatırım yapılabilir ülke notunu olumlu etkilemektedir. Siyasal istikrarın desteğiyle ekonomik reform ivmesinin sürdürülmesi, bankaların sağlıklı bir işleyişe kavuşturulmasının tamamlanması ve iş ortamının iyileştirilmesine yönelik çabalar ülke ekonomisindeki sürdürülebilir iyileşmeyi uzun vadeye taşımaktadır.

Yunanistan’ın 10,4 milyon nüfusu içerisinde işgücüne katılım oranı %68,7, işsizlik oranı ise %11’dir. İstihdamın %73’ü hizmetler sektöründe iken %16’sı sanayide, %11’i ise tarım sektöründe çalışmaktadır. 2022 yılında %9,6 oranında gerçekleşen enflasyon 2023’te yıllık %4,3’e gerilemiş olup; IMF’nin tahminleri uyarınca bu yıl ortalama %2,9, 2025 yılında ise %2,1 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir. Ülkedeki işsizlik oranı 2023’te %11,1’e gerilemiş olup bu oranın 2024 yılsonu itibarıyla %10,5’e, 2025’te ise %10,1’e gerilemesi öngörülmektedir.

Dünya Bankasının ilk defa bu yıl yayımlanan ve 50 ülkeyi kapsayan İş Yapmaya Hazırlık (B-Ready) Endeksinde işaret edilen hususlar Yunanistan’ın güncel ekonomik yapısının adeta resmini çekmektedir. Buna göre kurumsal (yasal) çerçevenin yeterliliğine rağmen ülkedeki bürokratik süreçlerin ağır işlemesi, pazara giriş bağlamında iş kurma konusunda Singapur’un dahi önünde dünya birincisi konumunda olmasına karşın şirket tasfiyelerinde ortalamanın altında kalması, vergilendirme konularında ortalama bir performans sergilemesi ve emek piyasasının faaliyet verimliliğinin düşüklüğü; ayrıca son dönemde giderek daha fazla hissedilen jeopolitik kaygılar ülkenin ekonomik gelişimini etkilemektedir.

Öte yandan aynı Endeks uyarınca Yunanistan, uluslararası ticaret başlığında Hong Kong'dan sonra 87.04 puan ile en iyi performans gösteren ikinci ülke statüsündedir. Bu alanda sunulan kamu hizmetleri bağlamında 96.11 puan ile Yunanistan liste başında yer almaktadır. Söz konusu alandaki gelişmişlik düzeyinin, Yunanistan'ın deniz ticareti konusunda tarihsel olarak rekabetçi olmasından ileri geldiği anlaşılmaktadır.

2022 yılında %9,6 oranında gerçekleşen enflasyon 2023’te yıllık %4,3’e gerilemiş olup; IMF’nin tahminleri uyarınca bu yıl ortalama %2,9, 2025 yılında ise %2,1 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir. Ülkedeki işsizlik oranı 2023’te %11,1’e gerilemiş olup bu oranın 2024 yılsonu itibarıyla %10,5’e, 2025’te ise %10,1’e gerilemesi öngörülmektedir.

Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) verilerine göre, Yunanistan 2023 yılında toplam 55 milyar dolarlık ihracat ve yaklaşık 88,6 milyar dolarlık ithalat yapmıştır. En yakın ticari ilişkilerini Almanya, İtalya ve Çin ile kurarken en fazla ithalatı Almanya’dan yapmaktadır. Türkiye, 2023 yılında Yunanistan’a 4,1 milyar dolarlık ihracat yaparken Yunanistan’dan 1,6 milyar dolarlık ithalat yapmıştır; 2023 yılında 5,7 milyar dolarlık ikili ticaret büyüklüğümüz bulunmaktadır. 

2024’ün ilk 8 ayı itibarıyla Türkiye’nin Yunanistan’a ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %19,3 oranında artışla 3,2 milyar Doları aşarken; aynı dönemde Türkiye’nin Yunanistan’dan ithalatı %15,6 oranında azalarak yaklaşık 1 milyar dolara gerilemiştir. Bu çerçevede, 2024’ün ilk 8 ayı itibarıyla iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi %8,7 artışla 4,2 milyar Dolara ulaşmış olup yıl sonunda bu rakamın 6,2 milyar Dolar olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.